Page Text
________________
सव्व
प्रबोधिनी टीका पद ३६ सू० ८ जीववेदनादिसमुद्घा ताल्पबहुत्वनिरूपणम् १०२५ घातेन तैजससमुद्घातेन समवहतानाम् असमवहतानाञ्च मध्ये कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा तुल्याचा विशेषाधिका वा भवन्ति १ भगवानाह - ' गोयमा !' हे गौतम ! ' स्थोया पंचिदतिरिक्खजोणिया तेपासमुग्धारणं सर्वस्तोका : पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकास्तैजससमुद्घातेन सहता भवन्ति, कतिपयानामेव तेषां तेजोलब्धिसद्भावात्, तदपेक्षया' वे उब्वियसमुग्धाणं समोहया असंखेज्जगुणा' वैक्रियसमुधातेन समवहता पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिका असंख्येयगुणा भवन्ति, प्रचुराणां वैक्रियलब्धिसद्भावात्, तदपेक्षयाऽपि - मारणं तिय समुग्धा एवं समोहया असंखेज्जगुणा' मारणान्तिकसमुद्घातेन समवहताः पचेन्द्रिय तिर्यग्योनिका असंख्येयगुणा मयन्ति, संमूच्छिनजलचरस्थचा खेचराणामपि सर्वेषां वैक्रियलब्धिरहितानां प्रत्येकं पूर्वोक्ता पेक्षया असंख्येयगुणानां केषाञ्चित् गर्भव्युत्क्रान्तिकानामपि वैक्रिपलब्धिरहितानां वैक्रियलब्धिमताश्च मारणान्तिकसमुद्घातसद्भावात्, तेभ्योऽपि - 'वेषणासमुग्धापणं समोहया असंखेज्जगुणा' वेदनासमुद्घातेन समवहता असंख्येयगुणा भवन्ति, म्रियमाणजीवराश्यपेक्षया अपि अम्रियमाणानाम संख्येयगुणानां वेदनासमुद्घाततेजस समुद्घात से समवहत और असमवहन पंचेन्द्रिय तिर्यचों में कौन किससे अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेषाधिक हैं ?
भगवान् - हे गौतम ! तैजससमुद्घात से समवहत पंचेन्द्रिय तिर्येच सब से कम हैं, क्योंकि तेजोलब्धि थोडों में होती है । उनकी अपेक्षा वैक्रियसमुद्घात, से समवहत असंख्यातगुणा हैं, क्योंकि वैक्रियलब्धि अपेक्षाकृत बहुतों में होती है । उनकी अपेक्षा भी मारणान्तिकसमुद्घात से समवहत असंख्यात गुणा हैं, क्योंकि संमूर्छिम जलचर, स्थलचर और खेचर- सभी में, जो वैक्रिय लब्धि से रहित होते हैं, वे प्रत्येक पूर्वोक्तों की अपेक्षा असंख्यातगुणा होते हैं । किन्हीं - किन्हीं गर्भजों में भी, जो वैक्रिपलब्धि से रहित और वैकिलब्धि से सहिन हैं, उनमें भी मारणान्तिकसमुद्घात पाया जाता है। उनकी अपेक्षा भी वेदनासमुद्घात से समयहत असंख्यातगुणा हैं, क्योंकि मरते हुए जीवों की સમવહત અને અસમહત પ ંચેન્દ્રિય તિય ચામાં કે કાન થી અલ્પ, ઘણા, તુલ્ય અથવા વિશેષાધિક છે ?
શ્રી ભગવાન્-ઢે ગૌતમ ! તૈજસસમુદ્ઘાતથી સમવહત પંચેન્દ્રિય તિયચ બધાથી ઓછા છે, કેમ કે તેનેલબ્ધિ થાડામાં જ હોય છે. તેમની અપેક્ષાએ વૈક્રિય સમુદ્ઘાતથી સમવહત અસખ્યાતગણા છે, કેમ કે વૈક્રિયલબ્ધિ અપેક્ષાકૃત ઘણામાં હોય છે. તેમની અપેક્ષાએ પણ મારણાન્તિક સમુદ્ઘાતથી સમવહત અસંખ્યાતગણા છે, કેમ કે સ’મૂર્છાિમ જલચર, સ્થલચર અને ખેચર ખધામાં જે વિક્રિયલબ્ધિથી રહિત ડાય છે, તે પ્રત્યેક પૂર્વોક્તોની અપેક્ષાએ અસંખ્યાતગણુા હોય છે. કોઈ કેાઈ ગોમાં પણ જે વૈક્રિય. લબ્ધિથી રહિત અને વૈક્રિયલબ્ધિથી સહિત છે, તેમનામાં પણ મારણાન્તિક સમુદ્ઘાતથી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૫
| SR No. | 006350 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 05 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 1173 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 76 MB |