________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद १७ सू० ९ लेश्याविशेषनिरूपणम्
७५ एएसि णं भंते ! जीवाणं सलेस्लाणं कण्हलेसाणं जाव सुक्कलेस्साणं अलेस्लाण य कयरे कयरेहितो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा; विसेसाहिया वा ? गोयमो ! सव्वत्थोवा जीवा सुकलेस्सा, पम्हलेस्सा संखेजगुणा, तेउलेस्सा संखेजगुणा, अलेस्सा अणंतगुणा, काउलेस्सा अणंतगुणा, नीललेस्सा विसेसाहिया, कण्हलेस्सा विसेसाहिया सलेस्सा विसेसाहिया ॥सू० ९॥
छाया-कति खलु भदन्त ! लेश्याः प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! षड्लेश्याः प्रज्ञप्ताः, तद्यथाकृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोतलेश्या, तेजोलेश्या, पद्मलेश्या, शुक्ललेश्या, नैरयिकाणां भदन्त ! कतिलेश्याः प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! तिस्रो लेश्याः प्रज्ञप्ताः, तद्यथा-कृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोतलेश्या, तिर्यग्योनिकानां भदन्त ! कतिलेश्याः प्रज्ञप्ताः ? गौतम ! षड्लेश्या:
लेश्यापद-द्वितीय उद्देशक
लेश्या विशेष वक्तव्यता शब्दार्थ-(कइ णं भंते ! लेस्साओ पण्णत्ताओ?) हे भगवन् ! लेश्याएं कितनी कही हैं ? (गोयमा ! छल्लेस्साओ पण्णत्ताओ) हे गौतम ! छह लेश्याएं कही हैं (तं जहा-कण्हलेस्सा, नीललेस्सा, काउलेस्सा, तेउलेस्सा, पम्हलेस्सा, सुक्कलेस्सा) वे इस प्रकार-कृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोतलेश्या, तेजोलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या (नेरइयाणं भंते कह लेस्साओ पण्णत्ताओ?) हे भगवन् ! नारकों में कितनी लेश्याएं होती हैं (गोयमा! तिन्नि लेस्साओ पण्णत्ताओ) हे गौतम ! तीन लेश्याएं कही हैं (तं जहा-किण्हलेस्सा, नीललेस्सा काउलेस्सा) कृष्णलेश्या, नीललेश्या और कापोतलेश्या।
લેશ્યા પદને દ્વિતીય ઉદ્દેશક
લેશ્યા વિશેષ વક્તવ્યતા साथ-(कइणं भंते ! लेस्साओ पण्णत्ताओ ?) मावन् ! वेश्याम 3eel xsी छ ? (गोयमा ! छ लेस्साओ पण्णत्ताओ) हे गौतम! ७ लेश्यामा ४डी छे (तं जहा-कण्हलेस्सा, नीललेस्सा, काउलेस्सा, तेउलेस्सा, पम्हलेस्सा, सुक्कलेस्सा) तसा मा प्र-कृष्णवेश्या, नीसवेश्या, पातोश्या, वेश्या, पनवेश्या, मन शु४वेश्या.
(नेरइयाण भंते ! कइलेस्साओ पण्णत्ताओ ?) मावन् ! नारीमा सी सेश्यामे. डेय छ ? (गोयमा ( तिन्नि लेस्साओ पण्णत्ताओ) 3 गोतम ! १५ दोश्याम ही छ (तं जहा-किण्हलेस्सा नीललेस्सा, काउलेस्सा) वेश्या, नासोश्या भने पातलेश्या
(तिरिक्खजोणियाणं भंते ! कइ लेस्साओ पण्णत्ताओ?) लायन् ! तय योनि
श्री प्रशानसूत्र:४