________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद २० सू० ११ शरीरभेदन निरूपणम्
प्ररूपणीयानि ३, तदनन्तरम् - 'पुद्गल चयनम् ' - कतिभ्यो दिग्भ्यः शरीराणां पुद्गलोपचयो भवतीत्येवं प्ररूपणीयम् ४, तदनन्तरम् शरीरसंयोगः - कस्मिन् शरीरे सति किं शरीरमवश्यं भवत्येवं रूपः परस्परशरीरसंयोगः प्ररूपणीयः ५ ततो द्रव्यप्रदेशाल्प बहुत्वम् - द्रव्याणि प्रदेशाश्चेति द्रव्यप्रदेशाः, ते च द्रव्याणि च प्रदेशाश्चेति द्रव्यप्रदेशाः द्वयोर्द्रव्यप्रदेशशब्दयोरेक शेषः, तैः द्रव्यप्रदेशैः शरीराणामल्पबहुत्वं प्ररूपणीयम्, तथा च द्रव्यार्यतया प्रदेशार्थतया द्रव्यार्थ प्रदेशार्थतया च पञ्चानामपि वक्ष्यमाणाना मौदारिका दिशरीराणामल्पबहुत्वं वक्तव्यमितिभावः ६, तदनन्तरम् - 'शरीरावगाहनाऽल्पबहुत्वम्' - पञ्चानामपि शरीराणामवगाहनाविषयकमल्पबहुत्वं प्ररूपणीयमिति गाथार्थः ॥
५८७
॥ शरीरभेद वक्तव्यता ॥
मूलम् - कइ णं भंते ! सरीरया पण्णत्ता ? गोयमा ! पंच सरीरया पण्णत्ता, तं जहा - ओरालिए१, वेउव्विएर, आहारए ३, तेयए४, कम्मए५, ओरालियसरीरे णं भंते ! कइ विहे पण्णत्ते ? गोयमा ! पंचविहे पण्णत्ते, तं जहा - एर्गिदियओरालियसरीरे जाव पंचिदिय ओरालि. यसरीरे, एगिदिय ओरालियसरीरे णं भंते ! कइविहे पण्णत्ते ? गोयमा ! पंचविहे पत्ते, तं जहा - पुढविकाइ एगिंदिय ओरालियसरीरे जाव
फइकाइय एगिदिय ओरालियसरीरे, पुढवीकाइय एगिंदिय ओरालियसरीरे णं भंते! कइ विहे पण्णत्ते ? गोयमा ! दुविहे पण्णत्ते, तं जहा
सर्वप्रथम शरीर के भेदों का प्ररूपण किया जाएगा तत्पश्चात् शरीरों के आकारों की प्ररूपणा की जाएगी। फिर शरीरों के प्रमाणों का निरूपण होगा । तदनन्तर यह बतलाया जाएगा कि कितनी दिशाओं से शरीर के पुद्गलों का उपचय होता है । फिर शरीरसंयोग का अर्थात् किस शरीर के होने पर कौन सा शरीर अवश्य होता है, इस नियम का उल्लेख किया जाएगा। फिर द्रव्य की अपेक्षा और प्रदेशों की अपेक्षा से शरीरों के अल्पबहुत्व का कथन किया जाएगा। अन्त में पांचों शरीरों की अवगाहन के अल्पबहुत्व का वर्णन किया जाएगा ।
સર્વપ્રથમ શરીરના ભેદની પ્રરૂપણ કરાશે. તત્પશ્ચાત્ શરીરાના આકારની પ્રરૂપણા કરાશે. પછી શરીરના પ્રમાણેાનું નિરૂપણ થશે. તદનન્તર એ બતાવશે કે કેટલી દિશા. એથી શરીરના પુદ્ગલાના ઉપચય થાય છે. પછી શરીર સંયોગના અર્થાત્ કયા રારીરના હાવાથી કર્યુ. શરીર અવશ્ય થાય છે, આ નિયમના ઉલ્લેખ કરવામાં આવશે. પછી દ્રવ્યની અપેક્ષાએ અને પ્રદેશોની અપેક્ષાએ શરીરના અપમહુનુ' કથન કરાશે. અન્તમાં પાંચે શરીરની અવગહનાના અલ્પમહ્ત્વનું વર્ણન કરાશે,
श्री प्रज्ञापना सूत्र : ४
