________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद १८ सू० ६ लेश्यावतां लेश्याकालनिरूपणम्
४१५ विशिष्टः सन् कियत्कालपर्यन्तं निरन्तरमवतिष्ठते ? इति पृच्छा, भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहणेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं तिणि सागरोवमाई पलिओवमासंखिज्जइभागमठमहियाई' जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम्, उत्कृष्टेन त्रीणि सागरोपमाणि पल्योपमासंख्येय. भागाभ्यधिकानि यावत कापोतलेश्यः कापोतलेश्यत्वपर्यायविशिष्टः सन् अव्यवच्छेदेन अवतिष्ठने, तथा चात्र तृतीयनरकपृथिव्यपेक्षया पल्योपमासंख्येयभागाभ्यधिकानि त्रीणि सागरोपमाणि अवगन्तव्यानि, तृतीयनरकपृथिव्यामपि प्रथमप्रस्तटे कापोतलेश्यायाः सदावात्, 'सईयाए मोसिया' तृतीयायां मिश्रा, इति वचनप्रामाण्यात्, तत्र चोत्कृष्टस्थितेरेता वत्याः संभवात्, गौतमः पृच्छति-'तेउलेस्से णं पुच्छा' हे भदन्त ! तेजोलेश्यः खलु तेजोलेश्यत्वपर्यायविशिष्टः सन् कियत्कालपर्यन्तं निरन्तरमवतिष्ठते ? इति पृच्छा, भगवानाह'गोयमा!' हे गौतम ! 'जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं दो सागरोवमाई पलिश्रोवमासंखिजइ भागमभहियाई' जघन्येन अन्तर्मुहूर्तम् उत्कृष्टेन द्वे सागरोपमे पल्योपमासंख्येयकापोतलेश्या वाला बना रहता है ? ___भगवान्-हे गौतम ! जघन्य अन्तर्मुहूर्त तक, उत्कृष्ट पल्योपम के असंख्यातवां भाग अधिक तीनसागरोपम तक कापोतलेश्या वाला निरन्तर कापोतलेश्या से युक्त बना रहता है। यहां तीसरी नरक पृथिवी की अपेक्षा से पल्योपम के असंख्यातवें भाग से अधिक तीन सागरोपम कहे गए हैं, क्योंकि तीसरी तरफ पृथिवीं के प्रथम पाथडे में इतनी स्थिति है और कापोतलेश्या भी होती है। कहा भी है-'तईयाए मीसिया' अर्थात् तीसरी भूमि में मिश्रलेश्या होती है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! तेजोलेश्या वाला जीव कितने काल तक लगातार बना रहता है ?
भगवान्-हे गौतम ! जघन्य अन्तर्मुहूर्त तक, उत्कृष्ट पल्योपम के असंख्यात वें भाग अधिक दो सागरोपम तक तेजोलेश्या वाला जीव तेजोलेश्या से युक्त લેશ્યાવાળા બની રહે છે.
- શ્રીભગવાન હે ગૌતમ! જઘન્ય અન્તર્મુહૂર્ત સુધી, ઉત્કૃષ્ટ પલ્યોપમને ખ્યાત ભાગ અધિક ત્રણ સાગરોપમ સુધી કાતિલલેશ્યાવાળા નિરન્તર કપિલેશ્યાથી યુક્ત બની રહે છે. અહી ત્રીજી નરક પૃથ્વીની અપેક્ષાએ પોપમના અસંખ્યાતમા ભાગથી અધિક ત્રણ સગરોપમ કહેલ છે, કેમકે ત્રીજી નરક પૃથ્વીના પ્રથમ પાથડમાં એટલી સ્થિતિ छ भने पोत वेश्या ५ हाय छे. युं ५५५ (तईयाए मीसिया) अर्थात् त्री ભૂમિમાં મિશ્ર વેશ્યા હોય છે.
શ્રીગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ! તેને વેશ્યાવાળા જીવ કેટલા કાળ સુધી નિરન્તર તેને લેશ્યાવાળા બની રહે છે?
શ્રીભગવાન-હે ગૌતમ! જઘન્ય અન્તર્મુહૂર્ત સુપ્રી, ઉટિ પાપમના અસંખ્યા તમા ભાગ અધિક બે સાગરેપમ સુધી તેને વૈશ્યાવાળે જીવ તેજલેશ્યાથી મુક્ત નિરન્તર
श्री. प्रशान। सूत्र:४