________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद १७ सू० १६ लेश्यापरिणमनिरूपणम्
२१९ तेजोले श्यां कृष्णले श्यां नीललेश्यां कापोतलेश्यां पद्म लेश्यां शुक्ल लेश्यां प्राप्य ‘एवं पम्हलेस्ता कण्हलेस्सं नीललेस्सं काउलेस्सं तेउलेस्सं पप्प जाव भुजो भुज्जो परिणमइ?" एवम्उक्तरीत्या पद्मलेश्या कृष्णलेश्यां नीललेश्यां कापोतलेश्यां तेजोलेश्यां शुक्ललेश्यां प्राप्य यावत् तद्रूपतया तद्वर्णतया तद्न्धतया तद्रयतया तत्स्पर्शतया भूयो भूयः परिणमति ? भगवानाह-'हंता, गोयमा !' हे गौतम ! हन्त-सत्यम् 'तं चेव' तचैव-पूर्वोक्तरीत्यैवावसेयम् तथा च प्रतिपादितम्, गौतमः पृच्छति-'से गुणं भंते ! सुकलेस्सा किण्ह लेस्सं नीललेस्सं काउलेस्सं तेउलेस्सं पम्हलेस पप्प जाव भुजो भुज्जो परिणमइ ?' हे भदन्त ! तत्-अथ नूनम्-किम् शुक्ललेश्या कृष्णलेश्यां नीललेश्यां कापोतलेश्यां तेजोलेश्यां पद्मलेश्यां प्राप्य यावत्-तद्रूपतया तद्वर्णतया तद्गन्धतया तद्रसतया तत्स्पर्शतया भूयो भूयः परिणमति ? भगवानाह-हंता, गोयमा ! तं चेव' हे गौतम ! हन्त सत्यम् 'तं चेत्र' तचैव-पूर्वोक्तरीत्यैय शुक्ललेश्या कृष्णादिलेश्यां प्राप्य तद्रूपादितया भूयो भूयः परिणमति तथा च तिर्यमनुष्याणां भवसंक्रमणे शेषकालं च लेश्या द्रव्यपरिणामः प्रतिपादितः, देव नैरयिकवृत्तीनी लेण्याद्रब्याणि भवक्षयपर्यन्त भवस्थितानि भवन्तीति भावः ॥ सू० १६ ॥
प्रथमं लेश्यापरिणामद्वारं समाप्तम् ॥ लेश्या, नीललेश्या, कापोतलेश्या, पद्मलेश्या और शुक्ललेश्या को प्राप्त होकर इसी प्रकार पद्मलेश्या, कृष्णलेश्या, नीललेश्या, कापोतलेश्या, तेजोलेश्या और शुक्ललेल्या को प्राप्त होकर उनके स्वरूप में तथा उनके वर्ण, गंध, रस और स्पर्श के रूप में परिणत हो जाती है ?
भगवान्-हे गौतम ! सत्य है, ऐसा ही है जैसा कि उपर कहा गया है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! शुक्ललेश्या क्या कृष्णलेश्या, नीललेश्या, का. पोतलेश्या, तेजोलेश्या और पद्मलेल्या को प्राप्त होकर यायत उनके स्वरूप में एवं उनके वर्ण, गंध, रस और स्पर्श के रूप में परिणत होती है?
भगवान्-हे गौतम ! परिणत होती है। પદુમલેશ્યા અને શુકલેશ્યાને પ્રાપ્ત થઈને એજ પ્રમાણે તેલેશ્યા, કૃણવેશ્યા, નીલલેશ્યા કાપતલેશ્યા, પદ્મવેશ્યા અને શુકલેશ્યાને પ્રાપ્ત થઈને એજ પ્રકારે પદ્મશ્યા, કૃષ્ણલેશ્યા નીલલેશ્યા, કાતિલેશ્યા તેજલેશ્યા અને શુકલેશ્યાને પ્રાપ્ત થઈને તેમના સ્વરૂપમાં પરિણત થઈ જાય છે ?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ! સત્ય છે. એ એમ જ છે, કે જેવું ઉપર કહેલું છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન ! શુકલેશ્યા શું કૃષ્ણલેશ્યા, નીલલેશ્યા, કાતિલેશ્યા, તેજલેશ્યા અને પદ્મલેશ્યાને પ્રાપ્ત થઈને યાવત તેમના સ્વરૂપમાં તેમજ તેમના વર્ણગંધ-રસ અને સ્પર્શના રૂપમાં પરિણત થાય છે?
श्री भगवान-, गोतम ! पति थाय छे.
श्री. प्रशान। सूत्र:४