________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद १६ सू० ७ सिद्धक्षेत्रोपपातादिनिरूपणम् एकसमयेन गच्छति, एवम्-'दाहिणिल्लाओवा चरमंताओ उत्तरिल्लं चरमंतं एगसमएणं गच्छई' दक्षिणाद् वा चरमान्ताद उत्तरं चस्मान्तम् एकसमयेन गच्छति, 'एवं उत्तरिल्लाओ दाहिणिल्लं' उत्तरस्माद् वा चरमान्ताद् दक्षिणं चरमान्तम् एकसमयेन गच्छति, एवम् 'उपरिल्लाओ हेटिल्लं, हिडिल्लाओ उपरिल्लं' उपरिष्टाद् वा चरमान्ताद् अधस्तनं चरमान्तम् एकसमयेन गच्छति, अधस्ताद् वा चरमान्नाद् उपरितनं चरमान्तम् एकसमयेन गच्छति 'से तं पोग्गलणोभवोक्वायगती' सा एषा-उपर्युक्तस्वरूपा पुद्गल नो भवोपपातगतिः प्रज्ञप्ता, गौतमः पृच्छति-से कि तं सिद्धणोभवोववायगती ?' तत्-अथ का सा-कतिविधा सिद्ध नो भवोपपातगतिः प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'सिद्धणोभवोववायगती दुविहा पण्णत्ता' सिद्ध नो भवोपपातगति द्विविधा प्रज्ञप्ता 'तं जहा-अणंतरसिद्धणो भवोववायगती' तद्यथा-अनन्तरसिद्ध नो भवोपपातगतिः, 'परंपरसिद्धणोभवोववायगती य' परम्परासिद्ध नो भवोपपातगतिश्च, तत्र गौतमः पृच्छति-‘से किं तं अणंतरसिद्धणोभवोववायगती ?' तत्-अथ का सा-कतिविधा अनन्तरसिद्ध नो भवोपपातगतिः प्रज्ञप्ता ? भगवानाह-'अणंतरसिद्धणो भवोववायगती पण्णरसविहा पण्णत्ता' अनन्तरसिद्ध नो भवोपपातगतिः पञ्चदश विधा प्रज्ञप्ता चरमान्त से उत्तरी चरमान्त तक और उत्तरी चरमान्त से दक्षिणी चरमान्त तक एक समय में गति करता है, इसी प्रकार ऊपरी छोर से नीचले छोर तक और नीचले छोर से ऊपरी छोर तक एक समय में हो गति करता है, यह पुद्गलनो. भवोपपातगति कहलाती है। . गोतमस्वामी-हे भगवान् ! सिद्धनोभवोपपातगति कितने प्रकार की कही
भगवान्-हे गौतम ! सिद्धनोभवोपपातगति दो प्रकार की कही है-अनन्तरसिद्धनोभवोपपातगति और परम्परसिद्धनोभवोपपातति ।
गोतमस्वामी-अनन्तरसिद्धनोभवोपपातगति कितने प्रकार की हैं ?
भगवान्-अनन्तरसिद्धनोभवोपपातगति पन्द्रह प्रकार की है, वह इस प्रकारપશ્ચિમી ચરમાન્ત સુધી એક જ સમયમાં પહોંચી જાય છે, દક્ષિણ ચરમાન્તથી ઉત્તરી ચરમાન્ત અને ઉત્તરી ચરમાન્તથી દક્ષિણી ચરમાન્ડ સુધી એક સમયમાં ગતિ કરે છે, એજ પ્રકારે ઊપરની બાજુથી નીચેની બાજુ સુધી અને નીચેની બાજુથી ઊપરની બાજુ સુધી એક સમયમાં જ ગતિ કરે છે. આ પુદ્ગલ ને ભ પાત ગતિ કહેવાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન્! સિદ્ધને ભયપાત ગતિ કેટલા પ્રકારની કહી છે?
શ્રી ભગવાન - ગૌતમ ! સિદ્ધને ભપાત ગતિ બે પ્રકારની કહી છે–અનન્તર સિદ્ધ ને ભોપાત ગતિ અને પરંપરા સિદ્ધને ભષપાત ગતિ.
શ્રી શૈતમસ્વામી–હે ભગવદ્ ! અનન્તર સિદ્ધનો ભપાત ગતિ કેટલા પ્રકારની છે? શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ! અનાર સિદ્ધને ભોપાત ગતિ પંદર પ્રકારની છે તે આ
श्री प्रशान॥ सूत्र : 3
