________________
प्रमेयबोधिनी टोका पद ९ सू. १ योनिपदनिरूपणम् यिकाणामुत्यातक्षेत्राणि वर्तन्ते तानि सर्वाण्यपि शीतस्पर्शपरिणामवन्ति सन्ति, उत्पातक्षेत्रव्यतिरिक्तं सर्वमपि तिसष्वपि पृथिवीषु उष्णस्पर्शपरिणामवद् वर्तते, तेन तत्रत्या नैरयिकाः शीतयोनिका उष्णां वेदनां वेदयन्ते, पङ्कप्रभायां बहूनि उपपातक्षेत्राणि शीतस्पर्शपरिणामवन्ति अल्पानि चोपपातक्षेत्राणि उष्णस्पर्शपरिणामवन्ति भवन्ति, येषु च प्रस्तटेषु येषु च नरकावासेषु शीतस्पर्शपरिणामवन्ति उत्पातक्षेत्राणि सन्ति तेषु तद्व्यतिरेकेणान्यत्सर्वमुष्णस्पर्शपरिणामवत् , येषु च प्रस्तटेषु येषु च नरकावासेषु उष्णष्पर्शपरिणामवन्ति उत्पातक्षेत्राणि सन्ति तेषु तद्व्यतिरेकेणान्यत्सर्व शीतस्पर्शपरिणामवत् , तेन तत्रत्या बहवो नैरयिकाः शीतयोनिका उष्णां वेदनां वेदयन्ते, अल्पा उष्णयोनिकाः शीतवेदना वेदयन्ते, धूमप्रभायां बहूनि उपपातक्षेत्राणि उष्णस्पर्शपरिणामवन्ति सन्ति अल्पानि शीतस्पर्शपरिणामवन्ति सन्ति, तत्र तेषु च प्रस्तटेषु येषु च नरकावासेषु उष्णस्पर्शके जो उत्पत्ति स्थान हैं, वे सभी शीतस्पर्शपरिणामवाले होते हैं । उत्पत्तिस्थानों को छोड कर तीनों पृश्चियों में शेष भाग उष्णस्पर्शवाला होता है, इस कारण वहां के नारक शीतयोनिक होने के कारण उष्णवेदना का अनुभव करते हैं। पंकप्रभा भूमि में बहुत से उपपातक्षेत्र शीतस्पर्श परिणामवाले हैं और थोडे उष्णस्पर्शपरिणामवाले हैं। जिन पाथडों में और जिन नारकावासों में उपपातक्षेत्र शीतस्पर्शपरिणामवाले हैं, उनमें उनक्षेत्रों के अतिरिक्त शेष समस्त भाग उष्ण स्पर्शपरिणाम वाला होता है और जिन पाथडों एवं नारकावासों में उपपातक्षेत्र उष्णस्पर्शवाले हैं उनमें उन क्षेत्रों को छोड कर शेष सम्पूर्ण भाग शीतस्पर्शवाला होता है, इस कारण वहां के बहुत से शीतयोनिक नारक उष्ण. वेदना का अनुभव करते हैं और थोडे से जो उष्णयोनिक नारक हैं, वे शीतवेदना का अनुभव करते हैं। धूमप्रभा पृथ्वी में बहत उपपातक्षेत्र उष्णस्पर्शवाले और थोडे से शीतस्पर्शवाले होते है । जिन पाथडों और जिन नारकावासों में उपपातक्षेत्र उष्णा स्पर्शवाले होते है, उनमें शेष सम्पूर्ण भाग शीतस्पर्शवाला તે બધા શીતસ્પર્શ પરિણામવાળાં હોય છે. ઉત્પત્તિ સ્થાન સિવાય ત્રણ પૃથ્વીમાં શેષ ભાગ ઉણુ સ્પર્શવાળા હોય છે, એ કારણે ત્યાંના નારક શીત ચેનિક હોવાને કારણે ઉષ્ણુ વેદનાને અનુભવ કરે છે પંકપ્રભા ભૂમિમાં ઘણું ઉપપાત ક્ષેત્ર શીત સ્પર્શ પરિણામવાળા છે અને છેડા ઉsણ સ્પર્શ પરિણામ વાળા છે. જે પાથડાઓમાં અને જે નારકાવાસમાં ઉપપાત ક્ષેત્ર શીત સ્પર્શ પરિણામવાળાં છે, તેમાં તે ક્ષેત્ર સિવાય શેષ સમસ્ત ભાગ ઉણપશ પરિણામવાળા હોય છે. અને જે પાથડાઓમાં તેમજ નરકાવાસમા ઉપપાત ક્ષેત્ર ઉષ્ણુ સ્પર્શવાળા છે તેમાં તે ક્ષેત્રને છેડીને શેષ સંપૂર્ણ ભાગ શીતસ્પર્શવાળા હોય છે. એ કારણે ત્યાંના ઘણા શીત યોનિક નારક ઉણ વેદનાને અનુભવ કરે છે. ધૂમપ્રભા પૃથ્વીમાં ઘણા ઉપપાત ક્ષેત્ર ઉણુ સ્પર્શ વાળા અને ડાક જ શીત સ્પશવાળા હોય છે જે પાથડાઓ અને જે નારકાવાસમાં ઉ૫પાત ક્ષેત્ર ઉણુ સ્પર્શવાળાં હોય છે, તેઓમાં શેષ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩