________________
प्रबोधिनी टीका पद १५ सू० ८ अतीन्द्रियविशेषविषयनिरूपणम्
६७३
कियत्संख्याकैः कायैः स्पृष्टः - व्याप्तः ? प्रथमं सामान्येन प्रश्नः, ततो विशेषेण प्रश्नः, तानेव प्रश्नविषयभूतकायान् प्रत्येकं पृच्छति - 'किं धम्मस्थिकारणं फुडे ?' किं धर्मास्तिकायेन स्पृष्टः - व्यासः ? किंवा 'धम्मत्थिकायस्स देसेणं फुडे ?' धर्मास्तिकायस्य देशेन - एकदेशेन स्पृष्टः ? किंवा 'धम्मत्थिकायस्स पदेसेहि फुडे' धर्मास्तिकायस्य प्रदेशैः स्पृष्टः ? ' एवं अधम्मस्थिकाएणं' एवम् - धर्मास्तिकायवदेव किम् अधर्मास्तिकायेन स्पृष्टः, किं वा अधर्मास्तिकायस्य देशेन स्पृष्टः ? किं वा अधर्मास्तिकायस्य प्रदेश: स्पृष्टः ? एवम् - 'आगासत्थि - कारणं किम् आकाशास्तिकायेन स्पृष्टः ? किं वा आकाशास्तिकायस्य देशेन स्पृष्टः ? किं वा आकाशास्तिकायस्य प्रदेशैः स्पृष्टः ? 'एएणं भेदेणं जाव पुढवीकारणं फुडे जाव तसकारणं अद्धासमणं फुडे ?' एतेन पूर्वोक्तक्रमेण भेदेन प्रकारेण यावत् किम् पुद्गलास्तिकायेन पृष्टः ? किंवा पुद्गलास्तिकायस्य देशेन स्पृष्टः ? किंवा पुद्गलास्तिकायस्य प्रदेशैः स्पृष्टः ? किं जीवास्तिकायेन स्पृष्टः ? इत्यादिरीत्या प्रश्नः, तथा - किं पृथिवीकायेन अतः लोकाकाश को थिग्गल कहा गया है । यह लोक किससे स्पृष्ट अर्थात् व्याप्त है ? कितनी कायों से स्पृष्ट है ? प्रथम सामान्य रूपमें प्रश्न किया गया है, तत्पश्चात् वही प्रश्न विशेष को लेकर किया है। अब उन्हीं कायों को एक एक करके पूछते हैं- क्या लोक धर्मास्तिकाय से स्पृष्ट है ? क्या धर्मास्तिकाय के एक देश से स्पृष्ट है ? क्या धर्मास्तिकाय के प्रदेशों से स्पृष्ट है ? इसी प्रकार क्या अधर्मास्तिकाय से स्पृष्ट है ? अधर्मास्तिकाय के देशसे स्पृष्ट है ? अथवा क्या अधर्मास्तिकाय के प्रदेशों से स्पृष्ट है ? क्या आकाशास्तिकाय से स्पृष्ट है ? क्या आकाशास्तिकाय के देशसे स्पृष्ट है ? अथवा क्या आकाशास्तिकाय के प्रदेशों से स्पृष्ट है ? इसी प्रकार क्या पुद्गलास्तिकाय से स्पृष्ट है ? क्या पुद्गलास्तिकाय के देश से स्पृष्य है ? अथवा क्या पुद्गलास्तिकाय के प्रदेशों से स्पृष्ट है ? क्या जीवास्तिकाय से स्पृष्ट है ? इत्यादि रूपमें प्रश्न समझलेना चाहिए | तथा क्या पृथिवीकाय से स्पृष्ट है ? यावत् क्या अकाय से स्पृष्ट है ? તેથી લાકકાશને થિન્ગલ કહેલ છે. આ લેક શેનાથી પૃષ્ટ અર્થાત્ વ્યાપ્ત છે? કેટલી કાયાએથી પૃષ્ટ છે પ્રથમ સામાન્ય રૂપે પ્રશ્ન કરેલા છે, ત્યાર પછી તેજ પ્રશ્ન વિશેષને લઈને કર્યાં છે. હવે તેજ કાયાને એકે એકે પૂછે છે-શુ લેક ધર્માસ્તિકાયથી સૃષ્ટ છે ? શુ' ધર્માસ્તિકાયના એક દેશથી પૃષ્ટ છે ? શું ધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશોથી દૃષ્ટ છે ? એજ પ્રકારે શું ધર્માસ્તિકાયથી પૃષ્ટ છે? અધર્માસ્તિકાયના દેશથી પૃષ્ઠ છે? અથવા શું અધર્માસ્તિકાયના પ્રદેશેાથી પૃષ્ટ છે? શું આકાશાસ્તિકાયથી પૃષ્ટ છે! શું આકા શાસ્તિકાયના દેશથી પૃષ્ઠ છે? અથવા શું આકાશસ્તિ કાયના પ્રદેશથી પૃષ્ટ છે? એજ પ્રકારે શું પુદ્ગલાસ્તિકાયથી પૃષ્ઠ છે ? શુ પુદ્ગલાસ્તિકાયના દેશથી પૃષ્ટ છે ? અથવા શું પુદ્ગલાસ્તિકાય પ્રદેશાથી પૃષ્ટ છે ? શું જીવાસ્તિકાયથી પૃષ્ઠ છે ? વિગેરે રૂપમાં પ્રશ્ન સમજી લેવા જોઈએ. તેમજ પૃથ્વીકાયથી પૃષ્ઠ છે? યાવસ્ થ અખ્રાયથી
म० ८५
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩