________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद ८ सू. १ संज्ञापदनिरूपणम् संख्येयगुणाः, भयसंज्ञोपयुक्ताः संख्येयगुणाः, आहारसंज्ञोपयुक्ताः संख्येयगुणाः मनुष्याः खलु भदन्त ! किम् आहारसंज्ञोपयुक्ताः यौवत्-परिग्रहसंज्ञोपयुक्ताः ? गौतम ! उ सन्नं कारणं प्रतीत्य मैथुनसंज्ञोपयुक्ताः, संततिभावं प्रतीत्य आहारसंज्ञोपयुक्ता अपि, यावत् परिग्रहसंज्ञोपयुक्ता अपि, एतेषां खलु भदन्त ! मनुष्याणाम् आहारसंज्ञोपयुक्तानाम् यावत्-परि. ग्रहसंज्ञोपयुक्तानाञ्च कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा, बहुका वा, तुल्या वा विशपाधिका वा ? गौतम ! सर्वस्तोका मनुष्या भयसंज्ञोपयुक्ताः. आहारसंज्ञोपयुक्ताः संख्येयगुणाः, परिग्रह संखिज्जगुणा) भयसंज्ञा में उपयोग वाले संख्यातगुणा है (आहारसन्नोवउत्ता संखिज्जगुणा) आहारसंज्ञा में उपयोग वाले संख्यातगुणा है।
(मणुस्साणं भते ! किं आहारसन्नोवउत्ता जाव परिग्गहसन्नोवउत्ता?) हे भगवन् ! मनुष्य क्या आहारसंज्ञा में उपयुक्त होते हैं, अथवा परिग्रहसंज्ञा में उपयुक्त होते हैं ? (गोयमा ! ओसन्न कारणं पडुच्च) हे गौतम ! बहुलता से बाह्य कारण की अपेक्षा (मेहुणसन्नोवउत्ता) मैथुनसंज्ञा के उपयोग वाले होते हैं (संततिभावं पडुच्च) आन्तरिक अनुभव की अपेक्षा से (आहारसन्नोव उत्ता वि जाव परिग्गह सन्नोवउत्तावि) आहारसंज्ञा में उपयुक्त भा होते हैं, अथवा परिग्रहसंज्ञा में उपयुक्त भी होते हैं।
(एएसि णं भंते ! मणुस्साणं आहारसन्नोव उत्ताणं जाव परिग्गहसन्नोवउत्ताण य) हे भगवन् ! आहारसंज्ञा में उपयुक्त अथवा परिग्रह संज्ञा में उपयुक्त मनुष्यों में (कयरे कयरेहितो) कौन किससे (अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा?) अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेषाधिक है ? (गोयमा!) हे गौतम ! (सव्वत्थोवा मणूसा) सब से कम मनुष्य (भयसन्नोव उत्ता) भयसंज्ञा भैथुन सज्ञामा योगवा सभ्यात मा छे (भयसन्नोवाउत्ता सखिज्जगुणा) लय सभामा ५या । सच्यात छे (आहारसन्नोवउत्ता सखिज्जगुणा) मा२ संज्ञामा ઉપગવાળ સંખ્યાત ગણું છે
(मणुस्सोणं भंते ! किं आहारसन्नोव उत्ता जाव परिग्गहसन्नोवउत्ता ?) ३ मावन् ! મનુષ્ય શું આહાર સંજ્ઞામાં ઉપયુક્ત થાય છે, યાવત્ પરિગ્રહ સંગ્રામા ઉપયુક્ત થાય छ ? (गोयमा ! ओसन्नं कारणं पडुच्च गौतम ! माथी मा२शुनी पेक्षा (मेहुणसन्नोवउत्ता) मेथुन सज्ञान 64यापार थाय छ (संततिभावं पडुच्च) सान्तरिक्ष अनुभवानी अपेक्षाये (आहारसन्नोव उत्ता वि जाव परिग्गहसन्नोव उत्तो वि) माडा२ संज्ञामा ઉપયુક્ત પણ થાય છે, યાવત્ પરિગ્રહ સંગ્રામાં પણ ઉપયુક્ત થાય છે
(एएसिणं मंते ! मणुस्साणं आहारसन्नोवउत्तागं जाव परिग्गहसन्नोवउत्ताण य) डे मावन् ! मा।२ सभामा ५युत यावत् परियड संज्ञामा ७५युत मनुष्योमा (कयरे कपरे हितो) आर नायी (अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा पिसे लाहिया वा ?) १६५, घा, तुझ्य અથવા વિશેષાધિક છે?
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩