________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद १२ सू० ५ पृथिवीकायिकादीनामौदारि कशरीरनिरूपणम्
४६९
द्धा, आहारका मुक्तान्येव नो बद्धानि, तैजसानि कार्मणानि च बद्धान्यपि भवन्ति मुक्तान्यपि च भवन्ति, इतिभावः । गौतमः पृच्छति - 'वाउकाइयाणं भंते ! केवइया भरालियसरीरा पण्णत्ता ?" हे भदन्त ! वायुकायिकानां कियन्ति तावद् औदारिकशरीराणि प्रज्ञप्तानि ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'दुविहा पण्णत्ता' वायुकायिकानाम् औदाfearfण शरीराणि द्विविधानि प्रज्ञतानि, 'तं जहा - बदेललगा य मुक्केललगा य' य तद्यथाबद्धानि च मुक्तानि च तत्र 'दुविहा वि जहा पुढविकाइयाणं ओरालिया' द्विविधान्यपि - बद्धानि मुक्तानि च वायुकायिकानामौदा रिकशरीराणि यथा पृथिवीकायिकानामौदारिकाणि उक्तानि तथैव वक्तव्यानि, तथा च वायुकायिकानामपि बद्धानि औदारिकशरीराणि असंख्येयानि भवन्ति, मुक्तानि तु अनन्तानि भवन्ति प्रागुक्त पृथिवीकायिकौदारिकवत्, गौतमः पृच्छति - 'उब्वियाणं पुच्छा' वैक्रियाणं शरीराणां पृच्छा, तथा च वायुकायिकानां क्रियन्ति वैक्रियशरीराणि भवन्तीति प्रश्नः, भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम ! ' दुविहा पण्णत्ता' वायुकायिकानां वैक्रियशरीराणि द्विविधानि प्रज्ञप्तानि, 'तं जहा - बद्धेललगाय, मुलगा य' तद्यथा - बद्धानि च मुक्तानि च, 'तत्थ णं जे ते बद्धेललगा ते णं असंखेज्जा' तत्र खलु - वैक्रियबद्धमुक्तानां मध्ये यानि तावद् वद्धानि वैक्रियाणि वायुकायिकानां भवन्ति, तानि खलु असंख्येयानि भवन्ति, तदसंख्येयत्वं कालतः प्ररूपयति- 'समए समए अवहीरऔर मुक्त भी होते हैं ।
गौतम - है भगवन् ! वायुकायिकों के औदारिक शरीर कितने कहे हैं ?
भगवान - हे गौतम! दो प्रकार के कहे हैं-बद्ध और मुक्त | दोनों का कथन पृथ्वीकायिकों के औदारिक शरीरों के समान ही समझ लेना चाहिए । इस प्रकार वायुकायिकों के भी बद्ध औदारिक शरीर असंख्यात होते हैं और मुक्त औदारिक शरीर अनन्त होते हैं ।
गौतम - हे भगवन् ! वायुकायिकों के वैक्रिय शरीर कितने होते हैं ?
भगवान् हे गौतम! वायुकायिकों के वैक्रिय शरीर दो प्रकार के हैं, यथाबद्ध और मुक्त | बाहू वैक्रिय शरीर असंख्यात होते हैं । उस असंख्यात संख्या का काल से स्पष्टीकरण करते हैं-अगर एक-एक समय में एक-एक शरीर अपશ્રી ગૌતમસ્વામી–ડે ભગવન્ ! વાયુકાયિકાના ઔદારિક શરીર કેટલાં છે?
શ્રી ભગવાન્ હે ગૌતમ ! વાયુકાયિકાના ઔદારિકશરીર એ પ્રકારના કહ્યાં છે. બુદ્ધ અને મુક્ત, બન્ને પ્રકારના કથન પૃથ્વીકાયિકેના ઔદારિક શરીરના સમાન સમજી લેવાં જોઈ એ. એ પ્રકારે વાયુકાયિકાના પણ અદ્ધ ઔદારિક શરીર અસંખ્યાત હાય છે, મુક્ત ઔદાારક શરીર અનન્ત હાય છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી—હે ભગવન્ ! વાયુકાયિકાના વૈક્રિય શરીર કેટલાં હોય છે ? શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! વાયુકાયિકાના વૈક્રિય શરીર એ પ્રકારના છે-જેમકે-ખદ્ધ અને મુક્ત અદ્ધ વૈક્રિય શરીર અસંખ્યાત હાય છે. તે અસ ંખ્યાત સંખ્યાનુ કાળથી સ્પષ્ટી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩