________________
२९
प्रबोधिनी टीका पद ७ सू० १ नैरधिकादीन । मुच्छ्वासनिश्वासनिरूपणम्
न्त ! उपरिमाधस्तनग्रैवेयका देवाः खलु भदन्त ! कियत्कालस्य कियता कालेनेत्यर्थः यावत्आनन्ति वा, प्राणन्ति वा उच्छ्वसन्ति वा निःश्वसन्ति वा भगवान् आह-गोयमा ! हे गौतम ? 'जहणेणं अट्ठावीसाए पक्खाणं, उक्कोसेणं एगूणतीसाए पक्खाणं जाव नीससांत वा' जघन्येन अष्टाविंशतेः पक्षाणाम् - अष्टाविंशत्या पक्षैः उत्कृष्टेन एकोनत्रिंशतः पक्षाणाम्एकोनत्रिंशता पक्षैरित्यर्थः, उपरिमाधस्तन ग्रैवेयका देवाः यावत् - आनन्ति वा, प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा निःश्वसन्ति वा, तथा चोपरिमाधस्तन ग्रैवेयकाणामुत्कृष्टेन एकोनत्रिशत् सागरोपमायुष्कतया एकोनत्रिंशत् पक्षात् उच्छ्वासनिःश्वासविरहकालः उक्तः गौतमः, पृच्छति - 'उवरिममज्झिमगेविज्जगा देवा णं मंते ! केवइकालस्स जाव नीससंति वा ?' हे भदन्त ! उपरिममध्यमग्रैवेयका देवाः खलु कियत्कालस्य - कियता कालेन यावत् - आनन्ति वा, प्राणन्ति वा उच्छ्वसन्ति वा निःश्वसन्ति वा, भगवान् आह - गोयमा ! हे गौतम ! 'Gouri randare पक्खाणं, उक्कोसेणं तीसाए पत्रखाणं जाव नीससंति वा' जघन्येन एको त्रिंशतः पक्षाणाम् - एकोनत्रिंशता पक्षैः उत्कृष्मैन त्रिंशतः पक्षाणाम् - त्रिंशता पक्षैरित्यर्थः उपरिममध्यमग्रैवेयकदेवा यांवत् आनन्ति वा प्राणन्ति वा उच्चषसन्ति वा निःश्वसन्ति यकों से नीचे के ग्रैवेयक देव कितने काल के पश्चात् उच्छ्वास- निश्वास लेते हैं ?
श्रीभगवान् हे गौतम ! जघन्य अट्ठाईस पक्ष और उत्कृष्ट उनतीस पक्ष के पश्चात् उच्छ्वास- निश्वास लेते हैं । उपरितन अधस्तन ग्रैवेयक देवों की उत्कृष्ट स्थिति उनतीस सागरोपम की है, अतएव उनके उच्छ्वास- निश्वास का काल भी उनतीस पक्ष कहा है ।
श्रीगौतमस्वामी - हे भगवन् ! उपरितन मध्यम ग्रैवेयक के देव कितने काल पश्चात् उच्छ्वास- निश्वास लेते हैं ?
के
श्रीभगवान् हे गौतम! जघन्य उततीस पक्ष और उत्कृष्ट तीस पक्ष के पश्चात् उच्छ्वास- निश्वास लेते हैं । उपरितन मध्यम वैनेयक के देवों की શ્રી ગૌતમસ્વામી: હે ભગવન્ ઉપરિતન અધસ્તન અર્થાત્ ઊંપરના ત્રણમાંથી નીચેના ગ્રેવેકના દેવ કેટલા કાળ પછી ઉચ્છ્વાસ નિશ્વાસ લે છે?
શ્રી ભગવત્ :-હે ગૌતમ! જઘન્ય અત્યાવીસ પક્ષ અને ઉત્કૃષ્ટ એગણત્રીસ પક્ષના પછી ઉચ્છ્વાસ નિશ્વાસ લે છે. ઉપરિતન અધસ્તન ત્રૈવેયક દેવેાની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ એગણુ ત્રીસ સાગરોપમની છે, તેથી જ તેમના ઉચ્છ્વાસ નિશ્વાસના વિરહ કાળ પણ એગણુ ત્રીસ પક્ષ કહ્યો છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી :–ઉપરિતન મધ્યમ ચૈવેયકના દેવ કેટલા કાળ પછી ઉચ્છ્વાસ નિશ્વાસ લે છે ?
શ્રી ભગવાન્ ઃ—હૈ ગૌતમ ! ઉપરિતન મધ્યમ ગ્રેવેષકના દેવા જઘન્ય ઓગણત્રીસ પક્ષ અને ઉત્કૃષ્ટ ત્રીસ પક્ષના પછી ઉચ્છ્વાસ નિશ્વાસ લે છે. ઉપરિતન મધ્યમ ધ્રુવેચકના
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩