Page Text
________________
प्रज्ञापनासूत्रे कानि गृह्णाति इत्यादिरीत्या स्वयमूहनीयम् एकेन्द्रियाणां तु भाषाया अभावात । गौतमः पृच्छति-'जीवा णं भंते ! जाईदव्वाई भासत्ताए गेहंति ताई किं ठियाई गेण्हंति, अठियाई गेण्हंति ?' हे भदन्त ! जीवाः खलु यानि द्रव्याणि भाषकतया गृह्णाति तानि किं स्थितानिगमनक्रियारहितानि गृह्णाति ? किंवा अस्थितानि-गमनक्रियाविशिष्टानि गृह्णाति? भगवानाह'गोयमा !' हे गौतम ! 'एवं चेव पुहुत्तेण वि णेयव्वं जाव वेमाणिया' एवञ्चैव-पूर्वोक्तरीत्यैव, पृथक्त्वेनापि-नानात्वेनापि बहुत्वेनेत्यर्थः, ज्ञातव्यं यावद्-नैरयिकभवनपतिद्वीन्द्रिय त्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियपश्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकमनुष्यवानव्यन्तरज्योतिष्कवैमानिकाः स्थितान्येव द्रव्याणि भाषकतया गृह्णाति नो अस्थितानि, इत्यादिरीत्या पूर्ववदेवावसेयम् । गौतमः पृच्छति-'जीवे णं भंते ! जाइदव्वाई सच्चभासत्ताए गेण्हइ ताई किं ठियाई गेण्हइ अठियाई गेण्हइ ?' हे भदन्त ! जीवः खलु यानि द्रव्याणि सत्यभाषकतया गृह्णाति तानि किम् स्थितानि गृह्णाति ? किं वा अस्थितानि गृह्णाति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! भाव से रूपादि वाले द्रव्यों को ग्रहण करते हैं, इत्यादि पूर्वोक्त विवरण स्वयं समझ लेना चाहिए । मगर एकेन्द्रिय जीव भाषाद्रव्यों को ग्रहण नहीं करते, क्यों कि भाषा का अभाव होता है। ____ गौतम-भगवन् ! बहुत जीव जिन द्रव्यों को भाषा के रूप में ग्रहण करते हैं, वे द्रव्य स्थित होते हैं या अस्थित होते हैं ?
भगवान्-गौतम ! जो एक जीव के विषय में कहा गया है वही बहुत जीयों के संबंध में भी समझना चाहिए, यावत द्वीन्द्रिय, त्रीन्द्रिय, चतुरिन्द्रिय, तिर्यच पंचेन्द्रिय, मनुष्य, वानव्यन्तर, ज्योतिष्क और वैमानिक भी स्थित-गमनक्रिया से रहित द्रव्यों को ही भाषा के रूप में ग्रहण करते हैं, अस्थित द्रव्यों को नहीं ग्रहण करते, इत्यादि पूर्ववत् जानना चाहिए। ___ गौतम- भगवन् ! जीव जिन द्रव्यों को सत्य भाषा के रूप में ग्रहण करता દ્રવ્યોને, ભાવથી રૂપાદિવાળા દ્રવ્યને ગ્રહણ કરે છે, ઈત્યાદિ પૂર્વોક્ત વિવરણ સમજી લેવું જોઈએ. પણ એકેન્દ્રિય જીવ ભાષા દ્રવ્યને ગ્રહણ નથી કરતા, કેમકે તેમનામા ભાષાને અભાવ હોય છે. - શ્રી ગૌતમસ્વાતી -ઘણું જીવ જે દ્રવ્યને ભાષાના રૂપમાં ગ્રહણ કરે છે, તે દ્રવ્ય સ્થિત હોય છે અગર અસ્થિર હોય છે?
શ્રી ભગવાન-હે ગૌતમ ! જે એક જીવના વિષયમાં કહેલું છે તે જ ઘણા જીવના સંબંધમાં પણ સમજી લેવું જોઈએ. યાવત્ બે ઈન્દ્રિય, ત્રણ ઈન્દ્રિય, ચતુરિન્દ્રિય, તિર્યંચ પંચેન્દ્રિય, મનુષ્ય, વાનવ્યન્તર, તિષ્ક અને વૈમાનિક પણ થિત ગમન ક્રિયાથી રહિત દ્રવ્યોને જ ભાષાના રૂપમાં ગ્રહણ કરે છે. અસ્થિત દ્રવ્યને નથી ગ્રહણ કરતા ઈત્યાદિ આગળ પ્રમાણે જાણવું
શ્રી ગૌતમસ્વામી-હે ભગવન્! જીવ જે દ્રવ્યોને સત્ય ભાષાના રૂપમાં ગ્રહણ કરે
श्री प्रशान॥ सूत्र : 3
| SR No. | 006348 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 955 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |