Page Text
________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ११ स० ११ नैरयिकाणां भाषाद्रव्यग्रहणनिरूपणम् ३९५ स्थितिकानि गृह्णाति, वर्णादिस्पर्शान्तानि गृह्णाति स्पृष्टानि गृह्णाति अवगाढानि गृह्णाति अनन्तरावगाढानि गृह्णाति, अन्यपि गृह्णाति, बादराण्यपि गृह्णाति, ऊर्ध्वाधस्तियंगपि गृह्णाति, आदिमध्यपर्यवसानेषु गृह्णाति, स्वविषयं गृह्णाति, आनुपू- गृह्णाति, नियमतः पइदिशि गृह्णाति, सान्तरमपि गृह्णाति निरन्तरमपि गृह्णातीत्यादियावदल्पबहुखवक्तव्यतापर्यन्तमवसेयम्, ‘एवं एगिदियवज्जो दंडओ जाव वेमाणिया' एवम्-उपर्युक्तरीत्या एकेन्द्रियवर्जा:दण्डकः-चतुर्विशतिदण्डकेन यावद-द्वीन्द्रियादि यावद् वैमानिकाः, भाषकतया द्रव्याणि स्थितानि गृह्णाति नो अस्थितानि द्रव्यतः क्षेत्रतः कालतो भावतो गृह्णाति अनन्तप्रदेशिकानि गृह्णाति, असंख्येयप्रदेशावगाढानि गृह्णाति एकसमयस्थितिकादि यावदसंख्येयसमयस्थितिसमय से लेकर असंख्यात समयां तक की स्थिति वाले द्रव्यों को ग्रहण करता है, वर्णवान्, गंधवान, रसवान् , स्पर्शवान् द्रव्यों को ग्रहण करता है, स्पृष्ट, अवगाढ, अनन्तरावगाढ को ग्रहण करता है, अणुद्रव्यों और बादरद्रव्यों को भी ग्रहण करता है, ऊर्ध्व, अधः और तिर्यक भी ग्रहण करता है, आदि मध्य पर्यवसान में भी ग्रहण करता है,स्वविषयभूत को आनुपूर्वी से ग्रहण करता है नियम से छहों दिशाओं में ग्रहण करता है । सान्तर भी ग्रहण करता है, निरन्तर भी ग्रहण करता है। इत्यादि अल्प बहुत्व की वक्तव्यता पर्यन्त जो प्ररूपणा जीय के विषय में कही है वही नारक के विषय में भी कह लेना चाहिए। __ इसी प्रकार एकेन्द्रिय को छोडकर सब दंडक वैमानिकों तक कह लेने चाहिए । सभी दंडकों के जीव पूर्वोक्त प्रकार के द्रव्यों को ही भाषा के रूप में ग्रहण करते हैं, अर्थात् स्थित द्रव्यों को ग्रहण करते हैं, अस्थित द्रव्यों को ग्रहण नहीं करते, द्रव्य से अनन्त प्रदेशी स्कंधों को, क्षेत्र से असंख्यात प्रदेशो में अवगाढ द्रव्यों को, काल से एक समय आदि की स्थिति वाले द्रव्यों को
छे, १ वान् , यवान् , २सवान् , २५शवान् , द्रव्याने अहए ४२ छ, स्पृष्ट, AqG અન્તરાવગાઢને ગ્રહણ કરે છે, અણુદ્રવ્યો અને બાદર દ્રવ્યોને પણ ગ્રહણ કરે છે, ઊર્વ, અધ. અને તિર્યને પણ ગ્રહણ કરે છે, આદિ, મધ્ય અને પર્યવસાનમાં પણ ગ્રહણ કરે છે. સ્વ વિષયભૂતને આનુપૂર્વીથી ગ્રહણ કરે છે, નિયમથી છએ દિશાઓમાં ગ્રહણ કરે છે. સાન્તર પણ ગ્રહણ કરે છે, નિરન્તર પણ ગ્રહણ કરે છે. વિગેરે અલ્પબહત્વની વકતવ્યતા પર્યન્ત જે પ્રરૂપણું જીવના વિષયમાં કહી છે, તેજ નારકના વિષયમા પણ કહેવી જોઈએ.
એ જ પ્રકારે એકેન્દ્રિય સિવાય બધા દંડક વૈમાનિકે સુધી કહેવા જોઈએ. બધા દંડકના જીવ પૂર્વોક્ત દ્રવ્યોને જ ભાષાના રૂપમાં ગ્રહણ કરે છે, અર્થાત્ સ્થિત દ્રવ્યને ગ્રહણ કરે છે, અસ્થિત દ્રવ્યને ગ્રહણ નથી કરતાં, દ્રવ્યથી અનન્ત પ્રદેશ અને ક્ષેત્રથી અસંખ્યાત પ્રદેશમાં અવગઢ દ્રવ્યને, કાલથી એક સમય આદિની સ્થિતિવાળા
श्री प्र५न। सूत्र: 3
| SR No. | 006348 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 955 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |