Page Text
________________
प्रमैयबोधिनी टीका पद ७ सू० १ नैरयिकादीनामुच्छ्वासनिश्वासनिरूपणम् २५ काले नेत्यर्थः, यावत् आनन्ति वा, प्राणन्ति वा उच्छन्ति वा, निःश्वसन्ति वा ? भगवान् आह-'गोयमा ! हे गौतम ! 'जहणणेणं एगवीसाए पक्खाणं उकोसेणं बावीसाए पक्खाणं जाव नीससंति वा ?' जघन्येन एकविंशतेः पक्षाणाम्--एकविंशत्या पक्षरित्यर्थः, उत्कृष्देन द्वाविंशत: पक्षाणाम-द्वाविंशत्या पक्षरित्यर्थः अच्युतदेशः खलु यावत् आनन्ति वा, प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा, निःश्वसन्ति वा, अच्युत देवानामुत्कृष्टेन द्वाविंशतिसागरोपमायुष्कत्वात् द्वाविंशतिपक्षान् उच्छ्वासनिःश्वासविरहकालः प्रतिपादितः, गौतमः पृच्छति-'डिटिमहिद्विमगेविज्जगदेवाणं भंते ! केवइयकालस्स जाव नीससंति वा ?" हे भदन्त ! अधस्तनाधस्तनौवेयकदेवाः खलु कियत् कालस्य-कियता काटनेत्यर्थः यावत-आनन्ति वा प्राणन्ति वा, उच्छवसन्ति वा, निःश्वसन्ति वा ?' भगवान् आह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'जहण्णेणं बावीसाए पक्खाणं उकोसेणं तेवीसाए पक्खाणं जाव नीससंति वा' जघन्येन द्वाविंशते पक्षाणाम्-द्वाविंशत्या पक्षरित्यर्थः, उत्कृष्टेन त्रयोविंशतेः पक्षाणाम् , त्रयोविंशत्या परित्यर्थः अधस्तनाधस्तनौवेयका यावत्-आनन्ति वा, प्राणन्ति वा, उच्छ्वसन्ति वा, निःश्वसन्ति वा, अधस्तनाधस्तनौवेयकाणामुत्कृष्टेन त्रयोविंशतिसागरोपमायुष्कत्वात् त्रयोविंशतिपक्षान् उच्छ्वासनिःश्वासविरहकालः उक्तः, गौतमः पृच्छति-'हिटिममझिमगेविज्ज
श्रीभगवान-हे गौतम ! जघन्य इक्कीस और उत्कृष्ट बाईस पक्षों के पश्चात् उच्छ्वास-निश्वास लेते हैं। अच्युत देवों की उत्कृष्ट स्थिति बाईस सागरोपम की है, अतएव उनके उच्छ्वास-निश्वास का काल भी उत्कृष्ट बाईस पक्ष का कहा गया है।
श्रीगौतमस्वामी-हे भगवन् ! अधस्तन-अधस्तन अथवा नीचे के तीन ग्रेवेयक देव कितने काल के पश्चात उच्छ्वास-निश्वास लेते हैं ?
श्रीभगवान-हे गौतम ! जघन्य बाईस पक्षों के पश्चात् और उत्कृष्ट तेईस पक्षों के पश्चात् उच्छ्वास-निश्वास लेते हैं। अधस्तनाधस्तनौवेयक के देवों की उत्कृष्ट स्थिति तेईस सागरोपम की है, अतः उनके उच्छ्वास-निश्वास का काल भी तेईस पक्ष का कहा गया है।
શ્રી ભગવાન :-હે ગૌતમ! જઘન્ય એકવીસ અને ઉત્કૃષ્ટ બાવીસ પક્ષોના પછી ઉચ્છવાસ–નિશ્વાસ લે છે. અચુત કલ્પના દેવોની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ બાવીસ સાગરોપમની છે, તેથી જ તેમના ઉચ્છવાસ-નિશ્વાસનો કાળ પણ ઉત્કૃષ્ટ બાવીસ પક્ષને કહેલ છે.
શ્રી ગૌતમસ્વામી હે ભગવાન! અધસ્તન-અધસ્તનના અર્થાત્ નીચેના ત્રણ યકેમાંથી બધાથી નીચેના શૈવેયકના દેવ કેટલા કાળ પછી ઉચ્છવાસ-નિશ્વાસ લે છે?
શ્રી ભગવાન :- ગૌતમ! જઘન્ય બાવીસ પક્ષોના પછી અને ઉત્કૃષ્ટ તેવીસ પક્ષોના પછી ઉચ્છવાસ નિશ્વાસ લે છે. અધસ્તન પ્રવેયકના દેવાની ઉત્કૃષ્ટ સ્થિતિ તેવીસ સાગરોપમની છે. તેથી તેમના ઉચ્છવાસ નિશ્વાસને કાળ પણ તેવીસ પક્ષને કહે છે.
प्र०४
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૩
| SR No. | 006348 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 03 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1977 |
| Total Pages | 955 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 62 MB |