________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ११ सू. ८ भाषाद्रव्यग्रहणनिरूपणम् मतो द्विगन्धानि द्रव्याणि भाषात्वेन परिणमयितुं गृह्णातीत्याशयः । गौतमः पृच्छति-'जाई गंधओ सुब्भिगंधाई गिण्डइ ताई किं एगगुणसुब्मिगंधाई गिण्हइ जाव अणंतगुण सुब्भिगंधाई गिण्हइ ?' हे भदन्त ! यानि द्रव्याणि गन्धतः-गन्धापेक्षया सुरभिगन्धानि भाषात्वेन परिणमयितुं गृह्णाति तानि किम् एकगुणसुरभिगन्धानि गृह्णाति ? यावत्-किं वा द्वित्रि चतुः पञ्चषट् सप्ताष्ट नवदशगुणसुरभिगन्धानि गृह्णाति ? किं वा संख्येयगुणसुरभि गन्धानि गृह्णाति ? किंवा असंख्पेयगुणसुरभिगन्धानि गृह्णाति ? किं वा अनन्तगुणसुरभिगन्धानि गृह्णाति ? भगवानाह-'गोयमा !' हे गौतम ! 'एगगुणसुब्भिगंधाई पि जाव अणंतगुणमुब्भिगंधाई पि गेण्हई' एकगुणसुरभिगन्धान्यपि द्रव्याणि भाषा: त्वेन परिणमयितुं गृह्णाति, यावत्-द्वित्रि चतुःपश्च षट्सप्ताष्ट नवदशगुणसुरभिगन्धान्यपि द्रव्याणि गृह्णाति, संख्येयगुणसुरभिगन्धान्यपि असंख्येयगुण सुरभिगन्धान्यापि, अनन्तगुणसुरभिगन्धान्यपि द्रव्याणि भाषात्वेन परिणमयितुं गृह्णातीत्यर्थः, एवं दुभिगंधाई जाय तो नियम से दो गंध वाले द्रव्यों को ही भाषा रूप में परिणत करने के लिए ग्रहण करता है।
गौतमस्वामी-हे भगवन् ! गंध से सुरभिगंध वाले जिन द्रव्यों को जीव भाषा रूप में परिणत करने के लिए ग्रहण करता है, क्या एक गुण सुरभि गंध बाले द्रव्यों को ग्रहण करता है ? दो, तीन, चार, पांच, छह, सात, आठ, नौ या दश गुण सुरभि गंध वाले द्रव्यों को ग्रहण करता है ? क्या संख्यातगुण सुरभि गंध वाले द्रव्यों को ग्रहण करता है ? असंख्यातगुण सुरमि गंध वाले द्रव्यों को ग्रहण करता है ? अथवा अनन्तगुण सुरभि गंध वाले द्रव्यों को ग्रहण करता है?
भगवान्-हे गौतम ! एक गुण सुरभिगंध वाले द्रव्यों को भी यावत् अनन्त गुण सुरभिगंध वाले द्रव्यों को भी ग्रहण करता है। तात्पर्य यह कि जीव भाषा के रूप में परिणत करने के लिए जिन पुद्गल द्रव्यों को ग्रहण करता है, उनमें से कोई एक गुण सुरभिगंध वाले भी होते हैं, कोई दो, तीन, चार, पांच, छह,
શ્રી ગૌતમસ્વામી–હે ભગવન ગંધથી સુંગધિત ગંધવાળા જે દ્રવ્યોને જીવ ભાષા રૂપમાં પરિણત થવાને માટે ગ્રહણ કરે છે. શું એક ગુણ સુરભિ ગંધવાળા દ્રવ્યને ગ્રહણ 3रे छ ? २३२१ मे, १, २, पाय, छ, सात, Rus, न१ २५२ ६सुमि मध વાળ દ્રવ્યને ગ્રહણ કરે છે? શું સંખ્યાત ગુણ સુરભિ ગંધવાળા દ્રવ્યોને ગ્રહણ કરે છે? અસંખ્યાત ગુણ સુરભિ ગંધવાળા દ્રવ્યને ગ્રહણ કરે છે? અથવા અનંતગુણ સુરભિ ગંધવાળા દ્વાને ગ્રહણ કરે છે?
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ! એક ગુણ સુરભિ ગંધવાળા દ્રવ્યોને પણ યાવત્ અનન્ત ગુણ સુરભિગંધવાળા દ્રવ્યને ગ્રહણ કરે છે. તાત્પર્ય એ છે કે, જીવ ભાષાના રૂપમાં પરિ ણત કરવાને માટે જે પુદ્ગલેને ગ્રહણ કરે છે, તેમાંથી કઈ એક ગુણ સુરભિ ગંધ
श्री प्रशान। सूत्र : 3