Page Text
________________
प्रज्ञापनासूत्रे
यति - 'गोयमा' हे गौतम! 'सव्वत्थोवा पंचिंदिया पज्जतगा' सर्वस्तोकाः पश्चन्द्रिकाः पर्याप्तका भवन्ति, 'पंचेंदिया अपज्जत्तगा असंखेज्जगुणा' पञ्चेन्द्रिया अपर्याप्तका असंख्येयगुणा भवन्ति, इत्येवंरीत्या पण्णामल्पहुत्वरूपं चतुर्थमल्पवहत्यं प्रतिपाद्य सम्प्रति एतेषां सेन्द्रियाणां समुदितानां पर्याप्तापर्याप्तानामल्पबहुत्वं प्रतिपादयति- 'एएसिणं भंते ! सई दियाणं' हे भदन्त ! एतेषां खलु सेन्द्रियाणाम् 'एगिंदियाणं' एकेन्द्रियाणाम्, 'बेइदियाणं' द्वीन्द्रियाणाम् ' तेइ दियाणं' त्रीन्द्रियाणां 'चउरिंदियाणं' चतुरिन्द्रियाणाम्, पंचिंदियाणं' पञ्चेन्द्रियाणाम् 'पज्जतापज्जत्ताणं' पर्याप्तापर्याप्तानाम् मध्ये 'कयरे कयरेहिंतो' कतरे कतरेभ्यः, अप्पा वा, बहुया वा, तुल्लावा, विसेसाहिया वा ? ' अल्पा वा, बहुका या, तुल्या वा, विशेषाधिका वा भवन्ति, भगवान् उत्तरयति - 'गोयमा !' हे गौतम ! 'सव्वत्थोवा चउरिंदिया पज्जतगा' सर्वस्तोकाः सर्वेभ्योऽल्पाश्चतुरिन्द्रियाः पर्याप्तका भवन्ति, तेभ्यः 'पंचिदिया पज्जत्तगा विसेसाहिया' पञ्चेन्द्रियाः पर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति, तेभ्योऽपि - 'बेइ दिया पज्जत्तगा विसेसाहिया' द्वीन्द्रियाः पर्याप्तकाः सबसे कम हैं और अपर्याप्त उनसे असंख्यातगुणा अधिक हैं । इस प्रकार छह का अल्पबहुत्व रूप चौथा अल्पबहुत्व बतलाकर अब सेन्द्रिय आदि समुदित पर्याप्त और अपर्याप्त जीवों के अल्पबहुत्व की प्ररूपणा की जाती है
-
गौतम प्रश्न करते हैं - हे भगवन् ! इन स-इन्द्रियों के, एकेन्द्रियों के, द्वीन्द्रियों के, त्रीन्द्रियों के, चतुरिन्द्रियों के और पंचेन्द्रियों के पर्याप्त और अपर्याप्त जीवों में से कौन किससे अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेषाधिक हैं ? भगवान् उत्तर देते हैं- हे गौतम ! चौइन्द्रिय पर्याप्त सब से कम हैं, पंचेन्द्रिय पर्याप्तक उनकी अपेक्षा विशेषाधिक हैं, द्वीन्द्रिय पर्याप्तक उनसे भी विशेषाधिक हैं, त्रीन्द्रिय पर्या
७०
શ્રી ભગવાન્ ઉત્તર આપે છે-ડે ગૌતમ! પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્તક સૌથી ઓછા છે અને અપર્યાપ્ત તેમનાથી અસખ્યાત ગણા અધિક છે. એ પ્રકારે છાનુ અલ્પ બહુત્વ રૂપ ચાક્ષુ', અલ્પ બહુત્વ બતાવીને હવે સેન્દ્રિય આદિ સમુદ્રિત પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત જીવાના અલ્પ બહુત્વની પ્રરૂપણા કરાય છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે.-હે ભગવન્ ! આ સઇન્દ્રિયાના; એકેન્દ્રિયના દ્વીન્દ્રિયના, ત્રીન્દ્રિયાના ચાર ઇન્દ્રિયાના અને પંચેન્દ્રિયના, પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત જીવામાંથી કેણુકાનાથી અલ્પ; ઘણા, તુલ્ય અથવા વિશેષાધિક છે ?
શ્રી ભગવત્ ઉત્તર આપે છે હે ગૌતમ ! ચારઇન્દ્રિય પર્યાપ્તક બધાથી આછા છે પ‘ચેન્દ્રિય પર્યાપ્તક તેઓની અપેક્ષાએ વિશેષાધિક છે; દ્વીન્દ્રિયાના, પર્યાપ્તક તેમનાથી પણ વિશેષાધિક છે; ત્રીન્દ્રિય પર્યાપ્તક તેનાથી પણ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨
| SR No. | 006347 |
| Book Title | Agam 15 Upang 04 Pragnapana Sutra Part 02 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1975 |
| Total Pages | 1177 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_pragyapana |
| File Size | 68 MB |