________________
६६
प्रज्ञापनासूत्रे
न्द्रियाः पर्याप्तका भवन्ति चतुरिन्द्रियाणामल्पायुष्कत्वेन प्रचुरकालावस्थानाभावेन पृच्छा समये अल्पत्वोपलब्धेः तेभ्यः - 'पंचिंदिया पज्जत्तगा विसेसाहिया' पञ्चेन्द्रियाः पर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति तेषां प्रभूतप्रतराङ्गुल संख्येयभागखण्डप्रमाणत्वात् तेभ्योऽपि 'बेइंदिया पज्जतगा विसेसाहिया' द्वीन्द्रि याः पर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति तेषां प्रभूततरप्रतराङ्गगुट सख्येयभागखण्डप्रमाणत्वात्, तेभ्योऽपि ' ते इंदिया पज्जत्तगा विसेसाहिया' त्रीन्द्रिकाः पर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति तेषां प्रचुरतमप्रतराङ्गुल संख्येयभागरखण्ड प्रमाणत्वस्य नैसर्गिकत्वात् तेभ्योऽपि 'एगिंदिया पज्जतगा अनंतगुणा' एकेन्द्रियाः पर्याप्तकाः अनन्तगुणा भवन्ति, पर्याप्तानां वनस्पतिकायिकानामनन्तप्रमाणत्वात्, तेभ्योऽपि 'सइंदिया पज्जत्तगा विसेसाहिया' सेन्द्रियाः पर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति, पर्याप्तकानां द्वीन्द्रियादीनामपि तत्र समावेशात् इत्येवमल्पबहुत्वं प्रतिपाद्य तेषामेव चौन्द्रिय पर्याप्त जीव सब से कम हैं, क्योंकि चौइन्द्रियों की आयु अल्प होती है, इस कारण अधिक काल तक न रहने से प्रश्न के समय वे थोडे ही पाये जाते हैं। पंचेन्द्रिय पर्याप्त उनकी अपेक्षा विशेषाधिक हैं, क्योंकि ये प्रचुर प्रतरांगुल के संख्यात खण्डों के बराबर हैं । द्वीन्द्रिय पर्याप्त उनकी अपेक्षा विशेषाधिक हैं, क्यांकि ये प्रचुरतर प्रतरांगुल के संख्यात भाग प्रमाण खंडों के बराबर है । त्रीन्द्रिय पर्याप्त उनसे भी विशेषाधिक हैं, क्योंकि वे प्रचुरतम प्रतरांगुल के संख्यात भाग प्रमाण खण्डों के बराबर हैं । एकेन्द्रिय पर्याप्त उनकी अपेक्षा अनन्तगुणित हैं, क्योंकि वनस्पतिकायिक पर्याप्त अनन्त होते हैं । स- इन्द्रिय पर्याप्त उनसे भी विशेषाधिक हैं, क्योंकि उनमें द्वीन्द्रिय आदि के पर्याप्त भी सम्मिलित हैं ।
થી એછા છે, કેમકે ચાર ઇન્દ્રિયનું આયુષ્ય અલ્પ હાય છે, તેથી અધિક કાળ સુધિ ન રહેવાથી પ્રશ્નના સમયે તેએ ઘેાડાજ મળી આવે તેમ છે. પંચેન્દ્રિય પર્યાપ્ત તેમની અપેક્ષાએ વિશેષાધિક છે. કેમકે તેએ પ્રચુર પ્રતરાં ગુલના અસંખ્યાત ખેડાના ખરાખર છે. દ્વિઇન્દ્રિય પર્યાપ્ત તેમની અપેક્ષાએ વિશેષાધિક છે. કેમકે તેઓ પ્રચુરતર પ્રતરાંગુલના અસ`ખ્યાત ભાગ પ્રમાણુ ખડાના ખરાખર છે. ત્રિઇન્દ્રિય પર્યાપ્ત તેમનાથી પણ વિશેષાધિક છે, કેમકે તેઓ પ્રચુરતમ પ્રતરાંગુલના અસંખ્યાત ભાગ પ્રમાણુ ખડાના ખરાખર છે. એકેન્દ્રિય પર્યાસ તેમની અપેક્ષાએ અનન્ત ગુણિત છે કેમકે વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્ત અનન્ત હાય છે. સ–ઇન્દ્રિય પર્યાપ્ત તેમનાથી પણ વિશેષાધિક છે, કેમકે તેઓમાં દ્વીન્દ્રિય આદિના પર્યાપ્ત પણ સ`મિલિત છે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨