________________
७०६
प्रज्ञापनासूत्रे निबोधिकज्ञानीनाम् द्वीन्द्रियाणाम् अनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? इति,
भगवान् आह-'गोयमा!' हे गौतम ! 'जहण्णाभिणिबोहियणाणी बे इंदिए' जघन्याभिनिबोधिकज्ञानी द्वीन्द्रियः 'जहण्णाभिणिबोहियणाणिस्स बेइंदियस्स' जघन्याभिनिबोधिकज्ञानिनो द्वीन्द्रियस्य 'दव्वट्टयाए तुल्ले' द्रव्यार्थतया तुल्यो भवति, 'पएसट्टयाए तुल्ले' प्रदेशार्थतया तुल्यो भवति, 'ओगाहणट्टयाए चउटाणवडिए' अवगाहनार्थतया चतुः स्थानपतितो भवति, 'ठिईए तिहाणवडिए' स्थित्या त्रिस्थानपतितो भवति, 'वण्णगंधरसफासपज्जवेहिं छट्ठाणवडिए' वर्णगन्धरसस्पर्शपर्यवैः षट्स्थानपतितो भवति, आभिणिबोहियणाणपज्ज वेहिं तुल्ले' आभिनिबोधिकज्ञानपर्यवैस्तुल्यो भवति, 'सुयनापज्ज वे हिंछटाणवडिए' श्रुतज्ञानपर्यवैः षट्स्थानपतितो भवति, 'अचक्खुदंसणपज्जवेहिं छट्ठाणवडिए' अचक्षुर्दर्शनपर्यवैः षटस्थानपतितो भवति, ‘एवं उक्कोसाभिणिवोहियणाणीवि' एवम्एवम्-उक्तरीत्या-उत्कृष्टाभिनिबोधिकज्ञानी अपि द्वीन्द्रियः उत्कृष्टाभिनिबीधिकज्ञानिनो द्वीन्द्रियस्य द्रव्यार्थतया तुल्यः, प्रदेशार्थतया तुल्यः, अवगाहनार्थ___ भगवान-हे गौतम ! एक जघन्य आभिनिबोधिक ज्ञानी दूसरे जघन्य आभिनिबोधिकज्ञानी से द्रव्य की दृष्टि से तुल्य होता है, प्रदेशों की दृष्टि से भी तुल्य होता है, अवगाहना की दृष्टि से चतुःस्थानपतित होता है, स्थिति की दृष्टि से त्रिस्थानपतित होता है वर्ण, गंध, रस और स्पर्श के पर्यायों से षट्स्थानपतित होता है आभिबोधिक ज्ञान के पर्यायों से तुल्य है, श्रुतज्ञान के पर्यायों से षट्स्थानपतित होता है और अचक्षुदर्शन के पर्यायों से भी षट्स्थानपतित होता है । ___ उत्कृष्ट आभिनियोधिकज्ञानी की प्ररूपणा भी इसी प्रकार की समझ लेनी चाहिए । अर्थात् एक उत्कृष्ट आभिनिबोधिकज्ञानी
શ્રી ભગવાન–હે ગૌતમ! એક જઘન્ય આભિનિબંધિક જ્ઞાની બીજા જઘન્ય આભિનિબેધિક જ્ઞાનીથી દ્રવ્યની દૃષ્ટિએ તુલ્ય થાય છે, પ્રદેશની દૃષ્ટિએ પણ તુલ્ય થાય છે, અવગાહનાની દષ્ટિએ ચતુઃસ્થાન પતિત થાય છે, સ્થિતિની દષ્ટિએ ત્રિસ્થાન પતિત થાય છે. વર્ણ, ગંધ, રસ, અને સ્પર્શેના પર્યાયેથી સ્થાન પતિત થાય છે, આભિનિબેધિકજ્ઞાનના પર્યાયથી તુલ્ય છે, શ્રુતજ્ઞાનના પર્યાયેથી ષટ્રસ્થાન પતિત થાય છે, અને અચક્ષુદર્શનના પર્યાયથી સ્થાન પતિત થાય છે.
ઉત્કૃષ્ટ આભિનિબાધિક જ્ઞાનની પ્રરૂપણા પણ એજ પ્રકારની સમજી લેવી જોઈએ. અર્થાત એક ઉત્કૃષ્ટ આમિનિબેધિકાની બીજા ઉત્કૃષ્ટ અભિનિબાધિક
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
