________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ५ सू. ३ असुरकुमाराणां पर्यायनिरूपणम्
५७५
गौतम ! एवमुच्यते-असुरकुमाराणाम् अनन्ता पर्यवाः प्रज्ञप्ताः ? एवं यथा नैरयिकाः, यथा असुरकुमाराः तथा नागकुमारा अपि यावत् स्तनितकुमाराः । टीका - अथासुरकुमारादि भवनपतीनां पर्यायान् प्ररूपयितुमाह- 'असुरकुमाराणं भंते ! केवइया पज्जवा पण्णत्ता ?' गौतमः पृच्छति - हे भदन्त ! असुरकुमाराणां कियन्तः पर्यवाः प्रज्ञता ? भगवान् उत्तरयति - 'गोयमा ! हे गौतम !' (अनंता पज्जवा पण्णत्ता) असुरकुमाराणां भवनपतीनाम् अनन्ताः पर्यवाः - पर्यायाः, प्रज्ञप्ता, गौतमस्तत्र कारणं पृच्छति - ( से केणट्ठे णं भंते ! एवं बुच्चइ) हे भदन्त ! तत् - अथ, केनार्थेन - कथं तावत् एवम् उक्तरीत्या उच्यते यत्- (असुरकुमाराणां अनंता पज्जवा पण्णत्ता ?' असुरकुमाराणाम् अनन्ताः पर्यवाः प्रज्ञप्ता इति १ भगवान् हेतुं प्रतिपादयति - ( गोयमा ! ) हे गौतम ! ( असुरकुमारे असुरकुमारस्स दव्वट्टयाए तुल्ले) असुरकुमारः असुरकुमारस्य द्रव्यार्थतया - द्रव्यार्थिकअथ (एएणणं) इस कारण (गोयमा) हे गौतम ! (एवं बुच्चइ) ऐसा कहा जाता है (असुरकुमाराणं अनंता पज्जवा पण्णत्ता) असुरकुमारों के अनन्त पर्याय कहे हैं ।
( एवं ) इस प्रकार ( जहा ) जैसे (नेरइया) नारक ( जहा असुरकुमारा) जैसे असुरकुमार ( तहा) उसी प्रकार ( नागकुमारा वि जाव थणियकुमारा) नागकुमार भी यावत् स्तनितकुमार ।
अब असुरकुमार आदि भवनपतियों की प्ररूपणा की जाती हैटीकार्थ- गौतम प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! असुरकुमारों के कितने पर्याय कहे गए हैं ? भगवान् उत्तर देते हैं- असुरकुमार भवनपतियों के अनन्त पर्याय कहे गए हैं । गौतम कारण पूछते हैं- भगवन ! किस हेतु से ऐसा कहा जाता है कि असुरकुमारों के अनन्त पर्याय कहे गए हैं ? भगवान् हेतु का प्रतिपादन करते हैं - हे गौतम! पण्णत्ता) असुरशुभारोना अनन्त पर्याय उद्या छे ( एवं) मे रीते (जहा) नेभ (नेरईया) ना२४ ( जहा ) वा (असुर कुमारा) असुरकुमार (तहा) सेवा प्रहारना ( नागकुमारावि जाव थणियकुमारा) नागकुमार ने स्तनिभार पशु समभवा. ટીકા”—હવે અસુરકુમાર વિગેરે ભવનપતિચેની પ્રરૂપણા કરાય છે ગૌતમ પ્રશ્ન કરે છે-હે ભગવન્ ! અસુરકુમારાના કેટલા પર્યાય કહેલા છે ?
શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે-અસુરકુમાર ભવનપતિયેના અનન્ત પર્યાય કહેવાયેલા છે.
શ્રી ગૌતમ પૂછે છે—હે ભગવન્ ! કયા હેતુથી એમ કહેવુ છે કે અસુર કુમારેના અનન્ત પર્યાય કહેલા છે ?
શ્રી ભગવાન હેતુનું પ્રતિપાદન કરે છે—એક અસુરકુમાર ખીજા અસુર
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨
