________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ५ सू.२ नैरयिकादीनां पर्यायनिरूपणम् ५६५ क्षितस्तदा अनन्तभागाभ्यधिको वा, असंख्येयभागाभ्यधिको वा, संख्येयभागाभ्यधिको वा, संख्येयगुणाभ्यधिको वा, असंख्येयगुणाभ्यधिको वा, अनन्तगुणाभ्यधिको वा, संख्येयगुणाभ्यधिको वा, असंख्येयगुणाभ्यधिको वा, अनन्तगुणाभ्यधिको वा भवति इत्याशयः, तथैव 'आर्भािणबोहियनाणपज्जवेहिं सुयनाणपज्जवेहि' आभिनियोधिकज्ञानपर्यवैः, श्रुतज्ञानपर्यवैः, 'ओहिनाणपज्जवैहिं' अवधिज्ञानपर्यवैः, 'मइअन्नाणपज्जवेहि मत्यज्ञानपर्यवैः, 'सुयअण्णाणपज्जवेहि' श्रुताज्ञानपर्यवैः 'विभंगनाणपज्जवेहिं' विभङ्गज्ञानपर्यवैः 'चरखुदसणपज्जवेहि, अचक्खुदंसणपज्जवे हिं' चक्षुर्दर्शनपर्यवैः, अचक्षुर्दर्शनपर्यवैः, 'ओहिदंसणपज्जवेहि' अवधिदर्शनपर्यवैश्च ‘छट्ठाणवडिए' षट्स्थानपतितो नैरयिको नैरयिकान्तरापेक्षया स्यात् हीनो भवति, स्यात् तुल्यो भवति, स्यात् अभ्यधिको भवति, तत्र यदा हीनो विवक्षितस्तदा अनन्तभागहीनो वा, असंख्येयभागहीनो वा, अनन्तगुण हीन होता है और यदि अधिक होता है तो अनन्तभाग अधिक, असंख्यातभाग अधिक, संख्यातभाग अधिक, संख्यातगुण अधिक, असंख्यातगुण अधिक अथवा अनन्तगुण अधिक होता है। ___ अब क्षायोपशमिक भाव रूप पर्यायों से हीनाधिकता प्रदर्शित करते हैं-आभिनिबोधिक ज्ञान के पर्यायों से, श्रुतज्ञान के पर्यायों से, अवधिज्ञान के पर्यायों से, मत्यज्ञान के पर्यायों से श्रुताज्ञान के पर्यायों से, विभंगज्ञान के पर्यायों से, चक्षुदर्शन के पर्यायों से, अचक्षुदर्शन के पर्यायों से तथा अवधिदर्शन के पर्यायों से कोई नारक किसी अन्य नारक से हीन, अधिक या तुल्य होता है । अगर हीन है तो षस्थानपतित होन और अधिक है तो षट्रस्थानपतित अधिक होता है । यथा-जो जिससे हीन हैं वह अनन्तभाग हीन असंख्यात
ખ્યાત ગુણ હીન અનન્ત ગુણ હીન થાય છે અને જે અધિક થાય છે તે, અનન્ત ભાગ અધિક, અસંખ્યાત ભાગ અધિક, સંખ્યાત ભાગ અધિક સંખ્યાત ગુણ અધિક, અસંખ્યાત ગુણ અધિક અથવા અનન્ત ગુણ અધિક બને છે
હવે ક્ષાપશામિક ભાવ રૂપ પર્યાથી હીનાધિકતા પ્રદશિત કરે છેઆમિનિબેધિક જ્ઞાનના પર્યાયેથી, શ્રુત જ્ઞાનના પર્યાયેથી, અવધિજ્ઞાનના પર્યાથી, મત્યજ્ઞાનના પર્યાયથી, શ્રુતજ્ઞાનના પર્યાયેથી, વિર્ભાગજ્ઞાનના પર્યાયેથી, ચક્ષુદર્શનના પર્યાયેથી, અચક્ષુદર્શનના પર્યાયથી તથા અવધિ દર્શનના પર્યાયથી, કેઈ નારક કેઈ બીજા નારકથી હીન અધિક અગર તુલ્ય હોય છે. અગર હીન છે તો છ સ્થાન પતિત હીન અગર અધિક છે. તે છે સ્થાન પતિત અધિક બને છે. જેમકે-જે જેનાથી હીન છે તે અનન્ત ભાગ હીન,
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
