________________
,
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३ सू. ३५ क्षेत्रानुसारेण पृथिवीकायिकाद्यल्पबहुत्वम् ३४९ लोके तिर्यग्लोके तत्प्रतरद्वये वर्तमाना भवन्ति प्रागुक्तसमुच्वयैकेन्द्रियवत्, तेम्योपि-'अहोलोयतिरियलोए विसेसाहिया' अधोलोकतिर्यग्लोके तत्प्रतरद्वयवर्तिनः पर्याप्तास्तेजः कायिकाः विशेषाधिकाः किञ्चिदधिका भवन्ति, प्रागुक्तैकेन्द्रिययुक्तेः तेभ्योऽपि 'तिरियलोए असंखेज्जगुणा' तिर्यग्लोके वर्तमाना स्तेजःकायिकाः पर्याप्तकाः असंख्येयगुणा भवन्ति समुच्चयै केन्द्रियवत्, तेभ्योऽपि - 'तेलोके असंखेज्जगुणा' त्रैलोक्ये - लोकत्रयवर्तिनः पर्याप्तकास्तेजः कायिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति, औधिकै केन्द्रिययुक्तेः तेभ्योऽपि 'उडूलोए असंखेज्जगुणा' ऊर्ध्वलोके वर्तमानाः पर्याप्तास्तेजः कायिकाः असंख्येयगुणा भवन्ति पूर्वोक्तै केन्द्रिययुक्तेः सखात् तेभ्योपि - 'अहोलोए विसेसाहिया' अधोलोके वर्तमानाः पर्याप्तकाः तेजः कायिका विशेषाधिका भवन्ति, प्रागुक्तौधिकैकेन्द्रिययुक्ते रुपपादितत्वात् ।
अथ वायुकायिकानामल्पबहुत्वं प्ररूपयितुमाह- 'खेताणुवारणं सव्वत्थोवा चाउकाइया उडूलोयतिरियलोए' क्षेत्रानुपातेन - क्षेत्रानुसारेण सर्वस्तोकाः सर्वेभ्यो
पर्याप्त तेजस्कायिकों का अल्पबहुत्व - क्षेत्र के अनुसार सब से कम पर्याप्त तेजस्कायिक ऊर्ध्वलोक- तिर्यग्लोक में हैं, ऊर्ध्वलोक-तिर्थग्लोक की अपेक्षा अधोलोक - तिर्यग्लोक नामक प्रतरों में विशेषाघिक हैं। अधोलोक - तिर्यग्लोक की अपेक्षा तिर्यग्लोक में असंख्यात गुणा अधिक हैं । तिर्यग्लोक की अपेक्षा त्रिलोकयत असंख्यातगुणा अधिक हैं, त्रिलोकवर्तियों की अपेक्षा ऊर्घ्यलोक में असंख्यातगुणा अधिक हैं और ऊर्ध्वलोक की अपेक्षा अधोलोक में विशेषाधिक हैं । युक्ति पूर्ववत् समझना चाहिए ।
I
वायुकायिक जीवों का अल्पबहुत्व-सब से कम वायुकायिक जीव ऊर्ध्यलोक - तिर्यग्लोक नामक दोनों प्रतरों में हैं, उनकी अपेक्षा अधोપર્યાપ્ત તેજસ્કાયિકાનું અલ્પ અહુત્વ
ક્ષેત્ર પ્રમાણે સૌથી ઓછા પર્યાસ તેજસ્કાયિક ઉલાક તિગ્લાકમાં છે. ઉધ્વ લેાક તિગ્લાકના કરતાં અધેાલાક તિગ્લાક નામના પ્રતરમાં વિશે ષાધિક છે. અધેલાક-તિય ગ્લાકના કરતાં તિગ્લાકમાં અસંખ્યાત ગણા વધારે છે. (ત બ્લેકના કરતાં ત્રિલેાકવતી અસંખ્યાત ગણા વધારે છે. ત્રિલેાકતિ ચેાના કરતાં ઉર્ધ્વલેાકમાં અસંખ્યાત ગણા વધારે છે. અને ઉર્ધ્વલાયના કરતાં અધેલેકમાં વિશેષાધિક છે. તેની રીત પહેલાની જેમજ સમજવી,
વાયુકાયિક જીવનું અલ્પબહુત્વ
સૌથી એછા વાયુકાયિક જીવ ઉર્ધ્વલેાક-તિયÀક નામના અને પ્રતોમાં છે. તેના કરતાં અધેલેાક તિબ્લેક નામના પ્રતરામાં વિશેષાધિક છે. અધે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨
