________________
३३२
प्रज्ञापनासूत्रे संख्येयगुणत्वं भवति, तेभ्योऽपि 'अहोलोए संखेज्जगुणा' अधोलोके वर्तमानाः पर्याप्तकपश्चेन्द्रियजीवाः संख्येयगुणा भवन्ति तत्र नैरयिकाणां भवनपतीनां चावस्थानात् तेभ्योऽपि 'तिरियलोए असंखेज्जगुणा' तिर्यग्लोके वर्तमानाः पर्याप्त पञ्चेन्द्रियाः असंख्येयगुणा भवन्ति तत्र पञ्चेन्द्रियतिर्यग्मनुष्यव्यन्तर ज्योतिष्काणामवस्थानादित्याशयः || सू० ३४ ॥
पृथिवीकायिकाद्यल्पबहुत्ववक्तव्यता
मूलम् - खेत्ताणुवाएणं सव्वत्थोवा पुढविकाइया उडलोयतिरियलोए, अहोलोयतिरियलोए विसेसाहिया, तिरियलोए असंखेज्जगुणा, तेलोक्के असंखेज्जगुणा, उडूलोए असंखेज्ज - गुणा, अहोलोए विसेसाहिया । खेत्ताणुवाएणं सव्वत्थोवा पुढविकाइया अपज्जत्तया उडलोयतिरियलोए, अहोलोयतिरियलोए विसेसाहिया, तिरियलोए असंखेज्जगुणा, तेलोक्के असंखेज्जगुणा, उडलोए असंखेज्जगुणा, अहोलोए विसेसाहिया । खेत्ताणुवाएणं सव्वत्थोवा पुढविकाइया पज्जत्तया उड्डलोयतिरियलोए, अहोलोय तिरियलोए विसेसाहिया, तिरियलोए असंखेज्जगुणा, तेलोक्के असंखेज्जगुणा, उडलोए असंखेउजगुणा, अहोलोए विसेसाहिया । खेत्ताणुवाएणं सव्वत्थोवा आउकाइया, उड़ढलोयतिरियलोए, अहोलोयतिरियलोए विसेसाहिया, तिरियलोए असंखेज्जगुणा, तेलोक्के असंखेज्जगुणा, उड्डूलोए असंखेज्जगुणा, अहोलोए विसेसाहिया । खेत्ताणुवाएां सव्वत्थोवा आउकाइया अपजत्तया उडलोयतिरियलोए,
अधोलोक - तिर्यग्लोक की अपेक्षा अधोलोक में पर्याप्त पंचेन्द्रिय जीव संख्यातगुणा हैं, क्योंकि अधोलोक में नारक और भवनपति निवास करते हैं । अधोलोक की अपेक्षा भी मध्यलोक में असंख्यातगुणा अधिक हैं, क्योंकि मध्यलोक में पंचेन्द्रिय तिर्येच, मनुष्य, व्यन्तर और ज्योतिष्क देव निवास करते हैं ॥ ३४॥
કરતાં પણ મધ્યલેાકમાં અસખ્યાત ગણા વધારે છે. કેમકે મધ્યલેાકમાં પચેन्द्रिय तिर्यय, मनुष्य-वानव्यन्तर भने ज्योतिष्ड हेव निवास पुरे छे. सू. ३४
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨