________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३ सू. ३४ क्षेत्रानुसारेण पश्चेन्द्रियाद्यल्पबहुत्वम्
पर्याप्तकाः असंख्येयगुणा भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः, तेभ्योऽपि 'अहोलोयतिरियलोए असंखिज्जगुणा' अधोलोक तिर्यग्लोके - तत्प्रतरद्वयवर्तिनश्चतुरिन्द्रियाः पर्याशकाः असंख्येयगुणा भवन्ति, युक्तेरुक्तत्वात्, तेभ्योऽपि - 'अहोलोए संखेजगुणा' अघोलोके वर्तमानाञ्चतुरिन्द्रियाः पर्याप्तकाः संख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि - 'तिरियलोए संखिज्जगुणा' तिर्यग्लोके वर्तमानाश्चतुरिन्द्रियाः पर्याप्तकाः संख्येयगुणा भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः ॥ ३३॥
पञ्चेन्द्रियाल्पबहुत्व वक्तव्यता
मूलम् - खेत्ताणुवाएणं सव्वत्थोवा पंचिंदिया तेल्लोके उड्डूलोयतिरियलोए संखिज्जगुणा, अहोलोयतिरियलोए संखिज्जगुणा, अहोलोए संखिज्जगुणा, तिरियलोए असंखेज्जगुणा । खेत्ताणुवारणं सव्वत्थोवा | पंचिंदिया अपजत्तया तेलोक्के, उड्डूलोयतिरियलोए संखेज्जगुणा, अहोलोयतिरियलोए संखेजगुणा, उड्डलोए संखिज्जगुणा, अहोलोए संखिजगुणा, तिरियलोए असंखेज्जगुणा, खेत्ताणुवाएणं सव्वत्थोवा पंचिंदिया पजत्ता उड्डूलोए, उड्डलोयतिरियलोए असंखेज्जगुणा, तेलोक्के संखिज्जगुणा, अहोलोयतिरियलोए संखिज्जगुणा, अहोलोए संखेज्जगुणा, तिरियलोए असंखिजगुणा || सू० ३४॥
छाया - क्षेत्रानुपातेन सर्वस्तोकाः पञ्चेन्द्रियास्त्रैलोक्ये, ऊर्ध्वलोकतिर्यग्लो के संख्येयगुणाः, अधोलोकतिर्यग्लोके संख्येयगुणाः ऊर्ध्वलोके संख्येयगुणाः, की अपेक्षा त्रैलोक्य में असंख्यातगुणा हैं । त्रैलोक्य की अपेक्षा अधोलोक- तिर्यग्लोक में असंख्यातगुणा हैं । अधोलोक - तिर्यग्लोक की अपेक्षा तिर्यग्लोक में संख्यातगुणा अधिक हैं। इन सब की न्यूनाधिकता का कारण पूर्ववत् ही समझ लेना चाहिए ॥ ३३ ॥
पंचेन्द्रियों का अल्पबहुत्व
शब्दार्थ - (खेतानुवाणं) क्षेत्र के अनुसार (सव्वत्थोवा पंचिસખ્યાત ગણા વધારે છે. આ બધાના ન્યૂનાધિક પણાનુ કારણ પહેલા કહેવામાં આવી ગયેલ છે. એ જ પ્રમાણનુ સમજી લેવું. ॥ સૂ. ૩૩ ૫ પંચેન્દ્રિયાનું અલ્પ બહુત્વ
शब्दार्थ-(खेत्ताणुवाएणं) क्षेत्रना प्रभागे (सव्वत्थोवा पंचिंदिया तेलोक्के)
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨
३२५
,