________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ३ सू.२५ भव्यामव्यादि जीवाल्पबहुत्यम् २३५
“उकोसए परित्ताणतए रूवे पक्खित्ते जहन्नयं जुत्ताणतयं होइ, अभवसिद्धियावि तत्तिया चेव" इति, उत्कृष्टेन परीतानन्तके रूपे प्रक्षिप्ते जघन्ययुक्तानन्तकं भवति, अभवसिद्धिकाश्चापि तृतीयाश्चैव" इति, तेभ्यः 'नो मवसिद्धिया नो अमवसिद्धिया अणतगुणा' नो भासिद्धिक नोऽभवसिद्धिका अनन्तगुणा भवन्ति, सिद्धानामेव तदुमयप्रतिषेधविशिष्टतया तेषाम् अजघन्योत्कृष्टयुक्तानन्तकपरिमाणत्वात् तेभ्योऽपि- भवसिद्धिया अणंतगुणा' भवसिद्धिकाः अनन्तगुणा भवन्ति, एकस्य भव्यनिगोदस्यानन्तभागकल्पानां सिद्धानां भव्यजीवराशिनिगोदानाश्च लोके ऽसंख्येयत्वात् 'दारं' विशम् भवसिद्धिकद्वारं समाप्तम् ॥सू० २५ ॥
अस्तिकायद्वारवक्तव्यतामूलम्-एएसि णं भंते ! धम्मत्थिकाय अधमथिकाय आगा. सस्थिकाय जीवस्थिकाय पोग्गलस्थिकाय अद्धासमयाणं दवट्रयाए कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ? गोयमा ! धम्मत्थिकाए, अधम्मत्थि. अभवसिद्धिक अर्थात् अभव्य हैं, क्योंकि वे जघन्य युक्तानन्त प्रमाण वाले हैं । अनुयोगद्वार सूत्र में कहा है-'उत्कृष्ट परीतानन्त में एक संख्या मिलाने से जघन्य युक्तानन्त का प्रमाण आता है, अभव्य जीव उतने ही है। नो भवसिद्धिक-नो अभवसिद्धिक उनसे अनन्तगुणा अधिक हैं, क्योंकि जो भव्य भी नहीं और अभव्य भी नहीं, ऐसे जीव सिद्ध हैं और वे अजघन्योत्कृष्ट युक्तानन्त संख्या वाले हैं । उन की अपेक्षा भी भयसिद्धिक अर्थात् भव्य जीव अनन्तगुणा हैं, क्योंकि सिद्ध एक भव्य निगोद राशि के अनन्तवें भाग हैं, और ऐसी भव्य निगोद राशि लोक में असंख्यात हैं । २०वां भवसिद्धिकदार सम्पूर्ण।२५। અર્થાત્ અભવ્ય છે, કેમકે તેઓ જઘન્ય યુક્તાનંત પ્રમાણ વાળા છે, અનુગદ્વાર સૂત્રમાં કહ્યું છે– ઉત્કૃષ્ટ પરીતાનગ્ન માં એક સંખ્યા મેળવવાથી જઘન્ય યુક્તાનન્તનું પ્રમાણ આવે છે, અભવ્ય જીવ એટલાજ છે, ને ભવસિદ્ધિક નો અભાવસિદ્ધિક તેથી અનન્તગણ અધિક છે. કેમકે જે ભવ્ય પણ નથી અને અભવ્ય પણ નથી, એવા જીવ સિદ્ધ છે અને તેઓ અજઘજેક્ટ યતાનઃ સંખ્યા વાળા છે. તેમની અપેક્ષાએ પણ ભવસિદ્ધિક અર્થાત્ ભવ્ય જીવ અનન્ત ગણું છે, કેમકે સિદ્ધ એક ભવ્ય નિગોદ રાશિના અનન્તમે ભાગ છે અને આવી ભવ્ય નિગદ રાશિ લેકમાં અસંખ્યાત છે. વીસમું ભવસિદ્ધિકદ્વાર સંપૂર્ણ છે ૨૫ છે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
