________________
२२२
प्रज्ञापनासूत्रे
सर्वस्तोका जीवाः अनाहारकाः, आहारका असंख्येयगुणाः, द्वारम् १४ || सू० १९ ॥
टीका - अथाहारकद्वारमधिकृत्याह - 'एएसि णं भंते! जीवाणं' गौतमः पृच्छति - हे भदन्त ! एतेषां खलु जीवानां 'आहारगाणं ' आहारकाणाम् 'अणाहारगाण य' अनाहारकाणाञ्च मध्ये 'कयरे कयरेहिंतो' कतरे कतरेभ्यः 'अप्पा वा, बहुयावा, तुल्ला वा विसेसाहिया वा ?' अल्पा वा, बहुका वा, तुल्या वा विशेपाधिका वा भवन्ति ? भगवान उत्तरयति - 'गोयमा ! हे गौतम ! 'सव्वत्थोवा जीवा अणाहारगा' सर्व स्तोका :- सर्वेभ्योऽल्पाः, जीवाः अनाहारका भवन्ति
आहारद्वार वक्तव्यता
शब्दार्थ - (एएसि णं भंते !) हे भगवन् ! इन (जीवाणं) जीयों आहारगाणं अणाहारगाण य) आहारकों और अनाहारकों में ( कयरे करेहिंतो ) कौन किससे (अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा ?) अल्प, बहुत, तुल्य या विशेषाधिक हैं ? (गोयमा) हे गौतम! (सव्वत्थोवा जीवा अणाहारगा) सब से कम जीव अनाहारक हैं (अहारगा असंखेजगुणा) आहारक असंख्यातगुणा हैं ।
टीकार्थ-अप आहारद्वार की अपेक्षा अल्पबहुत्व प्ररूपित करते हैंश्री गौतम स्वामी ने प्रश्न किया - हे भगवन् ! इन आहारक और जीवों में से कौन किससे अल्प, बहुत, तुल्य अथवा विशेअनाहारक पाधिक हैं ? भगवान् ने उत्तर दिया- हे गौतम ! सब से कम जीव अनाहारक हैं, क्योंकि सिद्ध तथा विग्रहगति वाले जीव ही अनाहा
આહાર દ્વાર વક્તવ્યતા
शब्दार्थ - (एएसिणं भंते !) लगवन् भ्मा (जीवाणं) भवाना (आहारगाणं आणाहारगाण य) भाडार भने अनाहारोमा ( कयरे करेहिंता) अ अनाथी (अप्पा वा बहुया वा तुल्ला वा विसेसाहिया वा ?) मय घाला, तुझ्य અગર વિશેષાધિક છે ?
(गोयमा) डे गौतम ! (सव्वत्थोवा जीवा अणाहारगा) मधाथी शोछा व अनाडा२४ छे (आहारगा असंखेजगुणा) आहार असंख्यात गाया छे.
ટીકા-હવે આહાર દ્વારની અપેક્ષાએ અલ્પ બહુત્વ પ્રરૂપિત કરે છે શ્રીગૌતમસ્વામીએ પ્રશ્ન કર્યો:-હે ભગવન્ ! આ આહારક અને અનાહારક જીવામાંથી કેણુકાની અપેક્ષાએ અલ્પ, ઘણા; તુલ્ય અથવા વિશેષાધિક છે? શ્રી ભગવાને ઉત્તર આપ્યા:-હે ગૌતમ ! બધાથી એછા જીવ અનાહારક છે, કેમકે સિદ્ધ તથા વિગ્રહગતિ વાળા જીવ જ અનાહારક હાય છે, કહ્યું
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨