________________
१८६
प्रज्ञापनासूत्रे 'पायराणं' बादराणाश्च 'बायरपुढवीकाइयाणं' बादरपृथिवीकायिकानाम् 'वायर आउकाइयाणं' बादराकायिकानाम् , 'बायर तेउकाइयाणं' बादरतेजःकायिकानाम् , 'बायर वाउकाइयाणं' वादर वायुकायिकानाम् 'बायर वणस्सइकाइयाणं' चादर वनस्पतिकायिकानाम् 'पत्तेयसरीरबायरवणस्सइकाइयाणं' प्रत्येक शरीरबादर वनस्पतिकायिकानाम्, 'बायर निगोययाणं' बादर निगोदानाम् 'वायर तसकाइयाण य' बादर सकायिकानाम् स्थूल द्वीन्द्रियादीनाश्च 'पज्जत्तापज्जताणं' पर्याप्तापर्याप्तकानाम् 'कयरे कयरेहितो' कतरे कतरेभ्यः 'अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा ?' अल्पा वा, बहुका था, तुल्या वा, विशेषाधिका वा भवन्ति ? भगवान् उत्तरयति-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सव्यत्थोवा बायर तेउकाइया पज्जत्तया' सर्वस्तोका सर्वेभ्योऽल्पाः, बादरतेजाकायिकाः पर्याप्तकाः भवन्ति, तदपेक्षया 'बायर तसकाइया पज्जत्तया असंखेज्जगुणा' बादरत्रसकायिकाः-स्थूल द्वीन्द्रियादयः, पर्याप्तकाः असंख्येयगुणाः भवन्ति; तेभ्योऽपि 'बायर तसकाइया अपज्जत्तया असंखेज्जगुणा' बादर त्रसकायिकाः अपर्याप्तकाः असंख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि 'पत्तेय सरीर बायरवणस्सइकाइया पज्जत्तया असंखेज्जगुणा' प्रत्येकशरीरबादरवनस्पतिकायिकाः के, बादर जीयों के, बादरपृथ्वीकायिकों के, बादर अप्कायिकों के, बादर तेजस्कायिकों के, बादर वायुकायिकों के, बादर वनस्पतिकायिकों के, प्रत्येक शरीर बादर वनस्पतिकायिकों के, बादर निगोदों के तथा बादर वसकायिकों के पर्याप्तकों और अपर्याप्तकों में से कौन किस की अपेक्षा अल्प, बहुत, तुल्य या विशेषाधिक हैं ?
श्री भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! सब से कम बादरतेजस्कायिक पर्याप्त हैं, उनकी अपेक्षा बादरत्रसकायिक पर्याप्त असंख्यात गुणा अधिक हैं, उनकी अपेक्षा बादर सकायिक अपर्याप्त असंख्यातगुणा अधिक हैं. उनकी अपेक्षा प्रत्येक शरीर चादर वनस्पतिબાદર અષ્કાયિકના, બાદર તેજકાયિકેના, બાદર વાયુકાયિકેના, બાદર વન
સ્પતિકાયિકના, પ્રત્યેક શરીર બાર વનસ્પતિકાયિકેના, બાદર નિગદના, તથા બાદર ત્રસકાયિકના પર્યાપ્તકે તથા અપર્યાપ્તકમાં કે કેની અપેક્ષાએ અ૫, ઘણું, તુલ્ય અગર તે વિશેષાધિક છે ?
શ્રીભગવાન ઉત્તર આપે છે–હે ગૌતમ ! બધાથી ઓછા બાદર તેજસ્કાયિક પર્યાપ્ત છે, તેમની અપેક્ષાએ બાદર ત્રસકાયિક પર્યાપ્ત અસંખ્યાતગણ અધિક છે, તેમની અપેક્ષાએ બાદર ત્રસકાયિક અપર્યાપ્ત અસંખ્યાતગણ અધિક છે, તેમની અપેક્ષાએ પ્રત્યેક શરીર બાર વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્ત અસંખ્યાતગણ અધિક
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
