________________
१६४
प्रज्ञापनासूत्रे प्रतिबादरैकैकनिगोदमनन्तानां जीवानां सद्भावात्, तेभ्योऽपि सामान्येन बायरा अपज्जत्तया विसेसाहिया' बादराः अपर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति, बादर द्वीन्द्रियादि त्रसकायिका पर्याप्तकादीनामपि तत्र समावेशात्, तेभ्योऽपि सुहुम वणस्सइकाइया अपज्जत्तया असंखेज्जगुणा' सूक्ष्म वनस्पतिकायिकाः अपर्याप्तका : असंख्येयगुणा भवन्ति, बादर निगोदा पर्याप्तकापेक्षया सूक्ष्मनिगोदा पर्यासकानामसंख्येयगुणत्वात्, तेभ्योऽपि सामान्येन 'सुहुमा अपज्जत्तया विसेसाहिया' सूक्ष्माः अपर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति, सूक्ष्म तेजाकायिका पर्याप्तकादीनामपि तत्र समावेशात्, अथ समुच्चयसूक्ष्मवादरपर्याप्तकानामल्पबहुत्यादिकं प्ररूपयति-'एएसि णं भंते ! सुहुम पज्जत्तयाणं' गौतमः पृच्छतिहै भदन्त ! एतेषां खलु सूक्ष्म पर्याप्तकानाम् ‘सुहुम पुढवीकाइया पज्जत्तयाणं' में अनन्त-अनन्त जीव होते हैं । बादर वनस्पतिकाय के अपर्याप्तों की अपेक्षा सामान्य बादर अपर्याप्तक विशेषाधिक हैं, क्योंकि द्वीन्द्रियादि त्रसकायिकों के अपर्याप्तक भी सम्मिलित हैं। बादर अपर्यासकों की अपेक्षा सूक्ष्म वनस्पतिकायिक अपर्याप्त असंख्यातगुणा हैं, क्योंकि बादर निगोद के अपर्याप्तकों की अपेक्षा सूक्ष्म निगोद के अपर्याप्तक असंख्यातगुणा हैं । सूक्ष्म वनस्पतिकायिक अपर्याप्तकों की अपेक्षा सामान्य सूक्ष्म अपर्याप्तक विशेषाधिक हैं, क्योंकि सूक्ष्म तेजस्काय के अपर्याप्तक आदि का भी इनमें समावेश हो जाता है। अब समुच्चय सूक्ष्म-बाद पर्याप्तकों का अल्प-बहुत्व दिखलाते हैं
श्री गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! इन सूक्ष्म पर्याप्तकों, सूक्ष्म पृथ्वीकायिक पर्याप्तकों, सूक्ष्म अप्कायिक पर्याप्तों, सूक्ष्म तेजબાદર નિગોદમાં અનન્ત–અનઃ જીવ થાય છે, બાદર વનસ્પતિકાયના અપર્યાસકોની અપેક્ષાએ સામાન્ય બાદર અપર્યાપ્તક વિશેષાધિક છે, કેમકે તેઓમાં કીન્દ્રિયાદિ ત્રસકાયિકના અપર્યાપ્તક પણ સંમિલિત છે. બાદર પર્યાપ્તકની અપેક્ષાએ સૂમવનસ્પતિકાયિક અપર્યાપ્ત અસંખ્યાતગણુ છે, કેમકે બાદર નિગદના અપર્યાપ્તકની અપેક્ષાએ સૂક્ષ્મ નિગોદના અપર્યાપ્તક અસંખ્યાતગુણ છે, સૂક્ષમ વનસ્પતિકાયિક અપર્યાપ્તકની અપેક્ષાએ સામાન્ય સૂક્ષમ અપર્યાપ્તક વિશેષાધિક છે, કેમકે તેમનામાં સૂમ તેજસ્કાય જેના અપર્યાપ્તક આદિને પણ સમાવેશ થઈ જાય છે.
હવે સમુચ્ચય સૂમ-બાર પર્યાપ્તકનું અપ, ઘણાપણું દેખાડે છે.
શ્રીગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે હે ભગવન્! આ સૂક્ષ્મ પર્યાપ્તકે સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક પર્યાપ્તકે, સૂક્ષ્મ અપ્લાયિક પર્યાપ્તકે, સૂકમ તેજકાયિક પર્યાપ્તકે,
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
