________________
१६०
प्रज्ञापनासूत्रे
असंखेज्जगुणा' सूक्ष्मतेजःकायिकाः असख्येयगुणा भवन्ति, तेभ्योऽपि 'सहुमपुढवीकाइया विसेसाहिया' सूक्ष्मपृथिवीकायिकाः विशेषाधिकाः - किञ्चिदधिकाभवन्ति, तेभ्योऽपि 'हुम आउकाइया विसेसाहिया' सूक्ष्मा कायिकाः विशेषाधिका भवन्ति, तेभ्योऽपि 'सुम बाउकाइया विसेसाहिया' सूक्ष्मवायुकायिकाः विशेषाfear भवन्ति, तेभ्योऽपि 'हम निगोया असंखेज्जगुणा' सूक्ष्म निगोदाः असंरूयेयगुणा भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः तेभ्योऽपि - 'बायरवणस्सइकाइया अनंतगुणा' चादर वनस्पतिकायिका अनन्तगुणा भवन्ति, प्रतिबादरनिगोदमनन्तानां जीवानां सद्भावात्, तेभ्योऽपि 'वायरा विसेसाहिया' बादराः स्थूला जीवाः विशेषाधिकाः - किञ्चिदधिकाः भवन्ति वादर तेजः कायिकादीनामपि तेषु समापातात्, तेभ्योऽपि 'हुम वणस्सइकाइया अनंतगुणा' सूक्ष्म वनस्पतिकायिका अनन्तगुणाः (असंख्येयगुणाः) भवन्ति, वादर निगोदापेक्षया सूक्ष्मनिगोदानमसंख्येयगुणत्वात्, तेभ्योऽपि 'सुरुमा विसेसाहिया' सूक्ष्म जीवाः, विशेषाधिकाः - किश्चिदधिका भवन्ति, सूक्ष्म तेजः कायिकादीनामपि तत्र समापातात्, अथैतेषामेव
अब सूक्ष्म जीवों के अल्प - बहुल की प्ररूपणा करते हैं - उन से अर्थात् बादर वायुकायिकों से सूक्ष्म तेजस्काय के जीव असंख्यातगुणा हैं, उनसे सूक्ष्म पृथिवीकायिक विशेषाधिक हैं, उनसे सूक्ष्म अष्कायिक विशेषाधिक हैं, उनसे सूक्ष्म वायुकाधिक विशेषाधिक हैं, उन से सूक्ष्म निगोद असंख्यातगुणा हैं, उनकी अपेक्षा बादर वनस्पतिकायिक अनन्तगुणा हैं, क्योंकि प्रत्येक बादर निगोद में अनन्त जीवों का सद्भाव होता है बादर वनस्पतिकायिकों की अपेक्षा बादर जीव विशेषाधिक हैं, क्योंकि इनमें बादर तेजस्कायिक आदि का भी समावेश हो जाता है । बादर जीवों की अपेक्षा सूक्ष्म वनस्पतिकायिक असंख्यातगुणा हैं क्योंकि बादर निगोद के जीवों की अपेक्षा सूक्ष्म निगोद के जीव असंख्यातगुणा हैं। सूक्ष्म वनस्पतिकायिकों की अपेक्षा
હવે સૂક્ષ્મ જીવાના અલ્પ બહુત્વની પ્રરૂપણા કરે છે—તેમનાથી અર્થાત્ ખાદર વાયુકાયિકાથી સૂક્ષ્મ તેજસ્કાયના જીવ અસ`ખ્યાતગણા છે, તેમનાથી સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક વિશેષાધિક છે, તેમનાથી સૂક્ષ્મ અપ્કાયિક વિશેષાધિક છે, તેમનાથી સૂક્ષ્મવાયુકાયિક વિશેષાધિક છે. તેમનાથી સૂક્ષ્મ નિગેાદ અસખ્યાતગણા છે, તેમની અપેક્ષાએ ખાદર વનસ્પતિકાયિક અનન્તગણા છે, કેમકે પ્રત્યેક બાદર નિગેાદમાં અનન્ત જીવેાના સદ્દભાવ હૈાય છે. માદર વનસ્પતિકાયિકાની અપેક્ષાએ ખાદર જીવ વિશેષાધિક છે; કેમકે તેમનામાં ખાદર તેજસ્કાયિક આદિના પણ સમાવેશ થઇ જાય છે. માદર જીવાની અપેક્ષાએ સૂમ વનસ્પતિકાયિક અસ ંખ્યાતગણા છે, કેમકે માદર નિગેાદના જીવાની અપેક્ષાએ સૂક્ષ્મ
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર :૨