________________
प्रज्ञापनासूत्रे कायिकाः अपर्याप्तकाः भवन्ति, तदपेक्षया 'मुहुम तेउकाइया पज्जत्ता संखेजगुणा' सूक्ष्म तेज कायिकाः पर्याप्तकाः संख्येयगुणा भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः, गौतमः पृच्छति-'एएसिणं भंते ! सुहुम वाउकाइयाणं पज्जत्तापज्जत्तगाणं' हे भदन्त ! एतेषां खलु सूक्ष्म वायुकायिकानां पर्याप्तापर्याप्तानां मध्ये 'कयरे कयरेहिंतो' कतरे कतरेभ्यः 'अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा' अल्पा या, बहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा भवन्ति ? भगवान् उत्तरयति -'गोयमा ! सबथोवा मुहुम बाउकाइया अपज्जत्तगा' हे गौतम ! सर्वस्तोकाः -सर्वेभ्योऽल्पाः सूक्ष्मवायुकायिकाः अपर्याप्तकाः भवन्ति, तेभ्यः 'वाउकाइया पज्जत्तगा संखेज्जगुणा' वायुकायिकाः पर्याप्तकाः संख्येयगुणा भवन्ति, प्रागुक्तयुक्तेः, गौतमः पृच्छति-'एएसि णं भंते ! सुहुम वणस्सइकाइयाणं पज्जत्तापज्जत्तगाणं' हे भदन्त ! एतेषां खलु सूक्ष्म वनस्पतिकायिकानां पर्याप्तापर्या सानां मध्ये 'कयरे कयरेहिंतो अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया वा' कतरे कतरेभ्योऽल्पा वा, बहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा भवन्ति ? भगवान् उत्तरयति-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सव्वत्थोवा मुहुम वणस्सइकाइया अपज्जत्तगा' सर्वस्तोकाः-सर्वेभ्योऽल्पाः, सूक्ष्म वनस्पतिकायिकाः अपर्याप्तकाः पर्याप्तों और अपर्याप्तों में कौन किससे अल्प, बहुत, तुल्य या विशेषाधिक हैं ? भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम! अपर्याप्त सूक्ष्मतेजस्कायिक सबसे कम हैं, पर्याप्त सूक्ष्म तेजस्कायिक उनसे असंख्यातगुणा अधिक हैं
श्रीगौतमस्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! सूक्ष्म वायुकायिकों के पर्याप्तों और अपर्याप्तों में कौन किससे अल्प, बहुत, तुल्प या विशेषाधिक हैं ? भगवान् उत्तर देते हैं-सूक्ष्म वायुकाय के अपर्याप्त सब से कम हैं, पर्याप्त उनसे संख्यातगुणा अधिक हैं।
श्रीगौतमस्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! सूक्ष्मवनस्पतिकायिक पर्याप्तकों और अपर्याप्तकों में कौन किससे अल्प, बहुत, तुल्य या विशेषाधिक हैं ? भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! सूक्ष्म वनस्पतिબધાથી ઓછા છે, પર્યાપ્ત સૂક્ષ્મ તેજસ્કાયિક તેમનાથી સંખ્યાતગણ અધિક છે.
શ્રીગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છેઃ-હે ભગવન ! સૂમ વાયુકાયિકના પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તામાં કોણ કોનાથી અપ, ઘણા, તુલ્ય અથવા વિશેષાધિક છે ?,
શ્રી ભગવાન ઉત્તર આપે છે–સૂક્ષ્મ વાયુકાયકના અપર્યાપ્ત બધાથી ઓછા છે, પર્યાપ્ત તેમનાથી સંખ્યાતગણ અધિક છે.
શ્રીગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે–હે ભગવન્! સૂમ વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્તકમાં કેણુ તેનાથી અલ્પ ઘણું; તુલ્ય અગર વિશેષાધિક છે ?
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
