________________
१०८
प्रज्ञापनासूत्रे प्कायिकानां पर्याप्तकानाम् 'सुहुम तेउकाइयाणं पज्जत्तगाणं' सूक्ष्म तेजाकापिकानां पर्याप्तानां 'सुहुम वाउकाइयाणं पज्जत्तगाणं' सूक्ष्मवायुकायिकानां पर्यासकानाम् 'मुहुम वणस्सइकाइयाणं पज्जत्तयागं' सूक्ष्म वनस्पतिकायिकानां पर्या
कानाम् 'मुहुम निगोयाणं पज्जत्तगाणं य सूक्ष्म निगोदानां पर्याप्तकानाश्च मध्ये 'कयरे कयरेहितो' कतरे कतरेभ्यः 'अप्पा वा, बहुया वा, तुल्ला वा, विसेसाहिया या' अल्पा वा, बहुका वा, तुल्या वा, विशेषाधिका वा भवन्ति, भगवान् उत्तरयति-'गोयमा !' हे गौतम ! 'सव्वत्थोया सुहुम तेउकाइया पज्जत्तगा' सर्वस्तोकाः सर्वेभ्योऽल्पाः सूक्ष्मतेजाकायिकाः पर्याप्तकाः भवन्ति, तेषामसंख्येयलोकाकाशप्रदेशप्रमाणत्वात्, तेभ्यः 'मुहुम पुढ विकाइया पज्जत्तगा' विसेसाहिया' सूक्ष्म पृथिवीकायिकाः पर्याप्तका विशेषाधिका भवन्ति, तेषाम् प्रभूतासंख्येयलोकाकाशप्रदेशप्रमाणत्वात् , तेभ्योऽपि 'सुहुम आउकाइया पजत्तगा विसेसाहिया' सूक्ष्माप्कायिकाः पर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति तेषां प्रभूततरासंख्येयलोकाकाशप्रदेशप्रमाणत्वात्, तेभ्योऽपि 'सुहुम वाउकाइया पज्जत्तगा विसेसाहिया' सूक्ष्म वायुकायिकाः पर्याप्तकाः विशेषाधिका भवन्ति, तेषां बहुलस्कायिक पर्याप्तक, सूक्ष्म वायुकायिक पर्याप्तक, सूक्ष्म वनस्पतिकायिक पर्याप्तक और सूक्ष्म निगोद पर्याप्तक जीवों में कौन किससे अल्प, बहुत, तुल्य या विशेषाधिक हैं ? . श्री भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! सब से कम सूक्ष्म तेजस्कायिक पर्याप्तक हैं, क्योंकि वे असंख्यात लोकाकाश-प्रदेशों के बरावर हैं। उनकी अपेक्षा सूक्ष्म पृथ्वीकायिक पर्याप्तक विशेषाधिक हैं, क्योंकि वे प्रभूत असंख्यात लोकाकाश प्रदेशों के बराबर हैं। उन की अपेक्षा सूक्ष्म अप्काय के पर्याप्तक विशेषाधिक हैं, क्यों कि वे प्रभूततर असंख्यात लोकाकाशों के प्रदेशों के बराबर हैं। उनकी अपेक्षा वायुकाय के पर्याप्त विशेषाधिक हैं, क्योंकि वे प्रभूततम असंસૂકમ વાયુકાયિક પર્યાપક, સૂમ વનસ્પતિકાયિક પર્યાપ્તક અને સૂક્ષમ નિગોદ પર્યાપ્તક જીવમાં કેણ કેનાથી અલ્પ, ઘણ, તુલ્ય અગર વિશેષાધિક છે ?
શ્રી ભગવાન ઉત્તર દે છે હે ગૌતમ ! બધાથી ઓછા સૂક્ષમ તેજસ્કાયિક પર્યાપક છે, કેમકે તેઓ અસંખ્યાત કાકાશ પ્રદેશના બરાબર છે, તેમની અપેક્ષાએ સૂક્ષ્મ પૃથ્વીકાયિક પર્યાપ્તક વિશેષાધિક છે, કેમકે તેઓ પ્રભૂત અસંખ્યાત કાકાશ પ્રદેશના બરાબર છે, તેમની અપેક્ષાએ સૂકમ જળકાયિકને પર્યાપ્તક વિશેષાધિક છે, કેમકે તેઓ પ્રભૂતતર અસંખ્યાત કાકાશના પ્રદેશના બરાબર છે, તેમની અપેક્ષાએ વાયુકાયના પર્યાપ્ત વિશેષાધિક
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
