________________
प्रमेयबोधिनी टीका पद ६ सू.१५ नैरयिकानां परभविकायुष्यबन्धनि० ११४७ ते खलु स्यात्-कदाचित् केचित् , त्रिभागे आयुषस्तृतीयभागे, पारभविकायुष्कं परभवसम्बन्ध्यायुष्यं, प्रकृर्वन्ति-बध्नन्ति 'सिय तिभागतिभागे परभवियाउयंपकरेंति' स्यात्-कदाचित् केचित् सोपक्रमायुष्काः पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः त्रिभागत्रिभागे-तृतीयभागस्य तृतीयभागे सम्पूर्णायुषो नवमभागे इत्यर्थः । पारभविकायुष्यं-परभवसम्बन्ध्यायुष्यं, प्रकुर्वन्ति-बध्नन्ति, 'सिय तिभागतिभागतिभागावसेसाउया परभपियाउयं पकरेंति' स्यात्-कदाचित्-केचित् पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकाः, त्रिभागत्रिभागत्रिभागावशेषायुषः तृतीयभागस्य यस्तृतीयभागस्तस्य तृतीयभागावशेषायुष्काः सम्पूर्णायुषः सप्तविंशतितमभागे इत्यर्थः घारभविकायुष्यं-परभवसम्बन्ध्यायुष्यं प्रकुर्वन्ति-बध्नन्ति, 'एवं मणूसा वि' एवम् पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकवदेव मनुष्या अपि कदाचित् केचित् सम्पूर्णायुषो नवमभागे, कदाचित् केचित् सम्पूर्णायुषः सप्तविंशतितमभागे पारभविकायुष्यं बध्नन्तीत्यर्थः 'वाणमंतरजोइसिय वेमाणिया जहा नेरइया' वानव्यन्तरज्योतिष्कवैमानिका यथा हैं, अर्थात् सम्पूर्ण आयु के नौवां भाग शेष रहने पर आयु बांधते हैं
और कोई-कोई उसका भी तीसरा भाग अर्थात् सम्पूर्ण आयु का सत्ताईसवां भाग शेष रहने पर परभव संबंधी आयु का बन्ध करते हैं। __मनुष्य भी इसी प्रकार आयु का बन्ध करते हैं, अर्थात् पंचेन्द्रिय तिर्यचों के समान कोई-कोई मनुष्य वर्तमान आयु का तीसरा भाग शेष रहने पर, कोई तीसरे भाग का तोसरा भाग शेष रहने पर और कोई तीसरे भाग के तीसरे भाग का तीसरा भाग शेष रहने पर परभव संबंधी आयु का बन्ध करते हैं। किन्तु वानव्यन्तर, ज्योतिष्क और वैमानिक देव, नारकों के समान नियम से छहमास वर्तमान બન્ધ કરે છે, કદાચિત્ ત્રીજા ભાગને ત્રીજો ભાગ શેષ રહેતા આયુને બન્ધ કરે છે, અર્થાત સંપૂર્ણ આયુને નવમે ભાગ શેષ રહેતા આયુ બાંધે છે. અને કઈ કઈ તેને પણ ત્રીજો ભાગ અથર્ સંપૂર્ણ આયુનો સત્તાવીસમે ભાગ શેષ રહેતા પરભવ સમ્બન્ધી આયુ બન્ધ કરે છે.
મનુષ્ય પણ એજ પ્રકારે આયુને બન્ધ કરે છે, અર્થાત્ પંચેન્દ્રિય તિર્યચેના સમાન કેઈ કે મનુષ્ય વર્તમાન આયુનો ત્રીજો ભાગ શેષ રહેતા, કઈ કઈ ત્રીજા ભાગને ત્રીજો ભાગ શેષ રહેતા અને કેઈ ત્રીજા ભાગના ત્રીજા ભાગને ત્રીજો ભાગ શેષ રહેતા પરભવ સંબન્ધી આયુને બન્ધ કરે છે. પણ વાન -વ્યન્તર, જતિક અને વૈમાનિક દેવ, નારકોના સમાન નિયમથી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૨
