________________
प्रमेयबोधिनी टीका द्वि. पद २ सू.२५ सौधर्मदेवस्थानादिकनिरूपणम् ८७७ षाश्च बहूनां सौधर्मकल्पवासिनाम् वैमानिकानाम् देवानाम् च देवीनाच आधिपत्यम् पौरपत्यम् कुर्वन् यावद् विहरति ॥सू० २५॥ ____टीका- अथ पर्याप्तापर्याप्तकसौधर्मदेवानां स्वस्थानादिकं प्ररूपयितुमाह 'कहि णं भंते ! सोहम्मगदेवाणं' गौतम ! पृच्छति-हे भरन्त ! कुत्र खलु-कस्मिन् स्थले, सौधर्मकदेवानाम् 'पज्जत्तापज्जत्ताणं' पर्याप्तापर्याप्तानाम् 'ठाणा पण्णत्ता' स्थानानि-स्थित्यपेक्षया स्वस्थानानि, प्रज्ञप्तानि-मरूपितानि सन्ति ? तदेव प्रकारान्तरेण विशदयितुं पृच्छति-'कहि णं भंते ! सोहम्मगदेवा परिवसंति ? हे भदन्त ! कुत्र खलु-कस्मिन् स्थले, सौधर्मकदेवाः परिवसन्ति ? भगवान् उत्तरयति-'गोयमा !' हे गौतम ! 'जंबूदीवे दीवे' जम्बूद्वीपे द्वीपे 'मंदरस्सपव्वयस्स' मन्दरस्य पर्वतस्य 'दाहिणेणं' दक्षिणेन दक्षिणदिग्भागे 'इमीसे रयणप्पभाए पुढवीए' अस्याः रत्नप्रभायाः पृथिव्याः 'बहुसमरमणिज्जाओ भूमिभागाओ' बहुसमरमणीयाद्-अत्यन्तरमणीयसमतलात्, भूमिभागात् - देवाण य देवीण य) वैमानिक देवों और देवियों का (आहेबच्च) आधिपत्य (पोरेवच्चं) अग्रेसरत्व (कुब्वेमाणे) करता हुआ (जाव विहरइ) यावत् रहता है ॥२५॥ . टीकार्थ-अब पर्याप्त तथा अपर्याप्त सौधर्म देवों के स्थान आदि की प्ररूपणा की जाती है
श्री गौतम स्वामी प्रश्न करते हैं-हे भगवन् ! पर्याप्त तथा अपयाप्त सौधर्मक देवों के स्थान कहां कहे गए हैं ? अर्थात् हे भगवन् ! सौधर्मक देव कहां निवास करते हैं ?
श्री भगवान् उत्तर देते हैं-हे गौतम ! इस जम्बूद्वीप नामक द्वीप में, मेरु पर्वत से दक्षिण में, इस रत्नप्रभा पृथिवी के रमणीय समतल साथ छत्रीस १२ मात्भ२२४ हेयोना (अन्नेसिंच बहूर्ण) अन्य घn i (सोहम्मकप्पवासीणं) सौधम ४६५ना निवासी (वेमाणियाण देवाण य देवीण य) वैमानि हेवे। सने हवियाना (आहेवच्चं) २माधिपत्य (पोरेवच्चं) भग्रेसत्य (कुश्वेमाणे) ४२त। २२ (जाव विहरइ) २ छे ॥ २५ ॥
ટીકાથ– હવે પર્યાપ્ત તથા અપર્યાપ્ત સૌપમ દેના સ્થાન આદિની પ્રરૂપણ કરાય છે
શ્રી ગૌતમસ્વામી પ્રશ્ન કરે છે–ભગવદ્ ! પર્યાપ્ત અપર્યાપ્ત સૌધર્મક દેવના સ્થાન કયાં કહેલાં છે ? અર્થાત્ ભગવદ્ ! સૌધર્મકદેવ કયાં નિવાસ કરે છે?
શ્રી ભગવાન્ ઉત્તર દે છે-હે ગૌતમ! આ જમ્બુદ્વીપ નામક દ્વીપમાં, મેરૂ પર્વતથી દક્ષિણમાં, આ રત્નપ્રભ પૃથ્વીના રમણીય સમતલ ભૂમિભાગથી થાવત્ ઊપર ચન્દ્ર, સૂર્ય, ગ્રહ, નક્ષત્ર, અને તારા રૂપ તિષ્ક વિમાનેથી
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
