________________
प्रबोधिनी टीका द्वि. पद २ सू.१८ अनुरकुमारदेवानां स्थानानि
७०१
टीका -- अथासुरकुमारादीनां पर्याप्तापर्याप्तकानां स्थानादिकं प्ररूपयितुमाह - 'कहिणं भंते ! असुरकुमाराणां देवागं' गौतमः पृच्छति - हे भदन्त ! कुत्र खलु - कस्मिन् स्थले, असुरकुमाराणां देवानां 'पज्जत्तापजत्ताणं' पर्याप्तापर्याप्तकानाम् 'ठाणा पण्णत्ता' स्थानानि प्रज्ञप्तानि - प्ररूपितानि सन्ति ? तदेव विशदयितुं प्रकारान्तरेण पृच्छति - 'कहि णं भंते! असुरकुमारा देवा परिवसंति ?' हे भदन्त ! कुत्र खलु - कस्मिन् स्थले, असुरकुमारादेवाः परिवसन्ति ? भगवानाह - 'गोयमा !" हे गौतम! 'इमी से रयणप्पभाए पुढवीए' अस्याः रत्नप्रभायाः पृथिव्याः, 'असी उत्तर जोयणसयसहस्सबाहल्लाए उवरि' अशीतिसहस्रोत्तर योजनशतसहस्रवाहल्याया:- अशीतिसहस्राधिकलक्षयोजनविस्तरायाः उपरि - ऊर्ध्व भागे 'एगं जोयण सहस्सं ओगाहित्ता' एकं योजनसमस्रम् अवगाह्य-अवतीर्य 'हेद्वावेगं जोयणसहस्संवज्जित्ता' अधः अधोभागे चैकं योजनसहस्रं वर्जयित्वा' 'मज्झे अट्ठहुत्तरे जोयणसयसहस्से' मध्ये - मध्यभागे, अष्टसप्ततौ योजनशतसहस्रे - अष्टसप्ततिसहस्राधिक लक्षयोजनेषु 'एत्थ णं असुरकुमाराणं देवाणं' अत्र खलु - उपर्युक्तस्थाने, असुरकुमाराणाम् देवानाम् 'चउसद्धिं भवणावासयस दस्सा भवतीति मक्खायं' चतुष्षष्टिः
6
टीकार्थ- अब पर्याप्त और अपर्याप्त असुरकुमार आदि के स्थान आदि की प्ररूपणा प्रारंभ की जाती है । गौतम स्वामी ने प्रश्न कियाभगवन् ! पर्याप्त तथा अपर्याप्त असुरकुमार देवों के स्थान कहां हैं ? इस प्रश्न को स्पष्टता के लिए प्रकारान्तर से कहते हैं-भगवन् ! असुरकुमार देव कहां निवास करते हैं ?
भगवान् उत्तर देते हैं- हे गौतम ! एक लाख अस्सी हजार योजन मोटी इस रत्नप्रभा पृथिवी के ऊपरी भाग से एक हजार योजन अयगाहन करके और नीचे से एक हजार योजन को छोड कर बीच के एक लाख अठहत्तर हजार योजनों में असुरकुमार देवों के चौंसठ
ટીકા—હવે પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત અસુરકુમાર આદિના સ્થાન આદિની પ્રરૂપણાના પ્રારંભ કરાય છે. ગૌતમસ્વામીએ પ્રશ્ન કર્યો-હે ભગવન્ ! પર્યાપ્ત તથા અપર્યાપ્ત અસુરકુમાર દેવાના સ્થાન કયાં છે ? આ પ્રશ્નની સ્પષ્ટતાને માટે પ્રકારાન્તરથી કહે છે–ભગવન્! અસુરકુમાર દેવ કયાં નિવાસ કરે છે ?
શ્રીભગવાન ઉત્તર આપે છે-હે ગૌતમ ! એક લાખ એસીહજાર ચેાજન મેટી આ રત્ન પ્રભા પૃથ્વીના ઉપરના ભાગથી એક હજાર ચાજન અવગાહન પુરીને અને નીચેના એક હજાર યેાજનનને છેાડીને વચલા એક લાખ અડસઠ હજાર યેાજનામાં અસુરકુમાર દેવાના ચેાસઠ લાખ ભવનાવાસ છે, એમ મે તથા અન્ય તીર્થંકરા એ કહ્યું છે, તે ભવનાનું વન આ પ્રકારે છે.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
