________________
प्रमेयबोधिनी टीका प्र. पद १ सू.४१ समेददेवस्वरूपनिरूपणम् ५४७ 'अच्चुया'-अच्युताः, 'ते समासो दुविहा पण्णत्ता'-ते-वैमानिका देवाः समासतः-संक्षेपेण द्विविधाः प्रज्ञप्ताः 'तं जहा'-तद्यथा-'पज्जत्तगा य, अपज्जत्तगा य' पर्याप्तकाश्च, अपर्याप्त काश्च, तानुपसंहरन्नाह--'से २ कप्पोवगा'-ते एतेपूर्वोक्ताः कल्पोपगाः प्रज्ञप्ताः, अथ कल्पातीतकान् प्ररूपयितुमाह-'से किं तं कप्पाईया ?'-अथ के ते कतिविधाः कल्पातीताः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह-'कप्पाईया दुविहा पण्णत्ता' - कल्पातीता द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा'-तद्यया-'गेविज्जगाय-ग्रैवेयकाश्च, 'अणुत्तरोक्वाइया य'-अनुत्तरोपपातिकाश्च, अथ ग्रैवेयकान् प्ररूपयति-‘से किं तं गेवेज्जगा ?' 'से' -अथ "किं तं' के ते कतिविधा इत्यर्थः, ग्रैवेयकाः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह-'गेवेज्जगा णवविहा पण्णत्ता'-ग्रैवेयकाः नवविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा'-तद्यथा-'हिटिमहिटिमगेविज्जगा'-अधस्तनाधस्तनग्रैवेयकाः १, 'हिटिममज्झिमगेविज्जगा-अधस्तनमध्यमग्रैवेयकाः २, "हिद्विमउवरिमगेविज्जगा'-अधस्तनोपरिमोवेयकाः ३, 'मज्झिमहेडिमगेविज्जगा'-मध्यमाधस्तनौवेयकाः ४, ‘मज्झिममज्झिमगेविज्जगा'-मध्यममध्यमवेयकाः ५, 'मज्झिमउवरिमगेविज्जगा'-मध्यमोपरिमोवेथकाः ६, उपरिमहेछिमगेविज्जगा' उपरिमाधस्तनौवेयकाः ७, 'उवरिममज्झिमगेविज्जगा'-उपरिममध्यमग्रैवेयकाः ८, 'उवरिमउवरिमगेविज्जगा'-उपरिमोपरिमग्रेवेयकाः प्रज्ञप्ताः ९, 'ते समासओ आरण और (१२) अच्युत । ये पर्याप्त और अपर्याप्त के भेद से दो प्रकार के हैं । यह कल्पोपग देवों की प्ररूपणा हुई।
कल्पातीत देव कितने प्रकार के हैं ? भगवान् ने उत्तर दियाकल्पातीत देव दो प्रकार के हैं, यथा-ग्रैवेयक और अनुत्तरोपपातिक । अवेयक देव कितने प्रकार के हैं ? भगवान् ने कहा-नौ प्रकार के हैं। वे इस प्रकार हैं-(१) अघस्तनाधस्तन (२) अघस्तनमध्यम (३) अधस्तन-उपरितन (४) मध्यमअधस्तन (५) मध्यममध्यम (६) मध्यमउपरितन (७) उपरितन-अधस्तन (८) उपरितनमध्यम और उपरितन ससार (१०) मानत (११) प्रात (१२) अच्युत, ते पर्यात अने. मयातना ભેદે કરી બે પ્રકારના છે. આ કલપેપગ દેવેની પ્રરૂપણ થઈ.
કપાતીત દેવ કેટલા પ્રકારના છે?
શ્રી ભગવાને ઉત્તર આપે-કલપાતીત દેવ બે પ્રકારના છે. જેમકે–વેયક અને અનુત્તરૌપપાતિક. ગ્રેવેક દેવ કેટલા પ્રકારના છે ?
શ્રી ભગવાને કહ્યું ની પ્રકારના છે તેઓ આ પ્રકારે છે
(१) मस्तनाथस्तन (२) अपस्तन मध्यम (3) सस्तन परितन (४) मध्यम २५२तन (५) मध्यम मध्यम (१) मध्यम परितन (७) अपरित.
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
