________________
प्रमेयबोधिनी टीका प्र. पद १ सू.४० सभेदचारित्रार्यनिरूपणम्
कति विधा:, यथाख्यातचारित्रार्याः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह - 'अहक्खायचरितारिया दुवा पण्णत्ता' यथाख्यातचारित्रार्या द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा ' - तद्यथा - 'छउमत्थअहक्खायचरित्तारिया य' छद्मस्थयथाख्यातचारित्रार्याश्च, 'केवलि अहखाय चरितारियाय' केवलियथाख्यातचारित्रार्याश्च । तदुपसंहरन्नाह - ' से तं अहक्खायचरितारिया' ते एते - पूर्वोक्ताः यथाख्यातचारित्रार्याः प्रज्ञप्ताः, 'से त्तं अणिड्डिपत्तारिया' - ते एते - पूर्वोक्ताः अवृद्धिप्राप्तार्याः प्रज्ञप्ताः, 'से तं कम्मभूमगा'- ते एते - पूर्वोक्ताः कर्मभूमकाः प्रज्ञप्ताः, ' से तं गव्भवकंतिया' - ते एते - पूर्वोक्ताः, गर्भव्यु - क्रान्तिकाः प्रज्ञप्ताः, 'से तं मणुस्सा' ते एते - उपर्युक्ता मनुष्याः प्रज्ञप्ताः । सू०४०।
५३१
मूलम् - से किं तं देवा ? देवा चउव्विहा पण्णत्ता, तं जहाभवणवासी १, वाणमंतरा२, जोइसिया३, वेमाणिया ४ । से किं तं भवणवासी ? भवणवासी दसविहा पण्णत्ता, तं जहा - असु. रकुमारा १, नागकुमारा २, सुवन्नकुमारा३, विज्जुकुमारा ४, अग्गिकुमारा५, दीवकुमारा६, उदहिकुमारा७, दिसाकुमाराद, वाउ कुमारा९, थणियकुमारा१० । ते समासओ दुविहा पण्णत्ता, तं जहा - पजत्तगाय अपजत्तगा य से तं भवणवासी ॥१॥ से किं तं वाणमंतरा ? वाणमंतरा अट्ठविहा पण्णत्ता, तं जहा
यथाख्यात चारित्रार्य कितने प्रकार के हैं ? भगवान् ने उत्तर दियादो प्रकार के हैं, यथा-छद्मस्थयथाख्यात चारित्रार्य और केवलियथाख्यातचारित्रार्य । यह यथाख्यात चारित्र की प्ररूपणा हुई । चारित्रार्य की भी प्ररूपणा हो गई, अवृद्धिप्राप्त आर्य की प्ररूपणा भी समाप्त हुई, कर्मभूमक की भी व्याख्या हो गई, गर्भजों और साथ ही मनुष्यों की भी प्ररूपणा पूर्ण हुई ॥४०॥
હવે યથાખ્યાત ચારિત્રાયની પ્રરૂપણા કરવાને માટે કહે છે યથાખ્યાત ચારિત્રાય કેટલા પ્રકારના છે ?
શ્રી ભગવાને ઉત્તર આપ્ય—એ પ્રકારના છે. જેમકે મસ્થ યથાખ્યાત ચારિત્રાય અને કેવલી યથાખ્યાત ચારિત્રા, આ યથાખ્યાત ચારિત્રાયની પ્રરૂપણા થઈ. ચારિત્રાની પણ પ્રરૂપણા થઈ ગઇ, અનુદ્ધિ પ્રાપ્ત આની પ્રરૂમ પણા પણુ સમાપ્ત થઈ. કભૂમકની પણ વ્યાખ્યા થઇ ગઇ. ગજોની અને સાથે જ મનુષ્યેાની પ્રરૂપણા પૂર્ણ થઈ, ૫ ૪૦ ॥
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
