________________
५०४
___प्रज्ञापनासूत्रे ___टीका-अथ चारित्रार्यान् प्ररूपयितुमाह-'से किं तं चरित्तारिया ? अथ के ते कतिविधाः चारित्रार्याः-चारित्रेण आर्याः-श्रेष्ठा चारित्रार्या प्रज्ञप्ताः ? भगपानाह-'चरित्तारिया दुविहा पण्णत्ता'-चारित्रार्या द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा' तद्यथा-'सरागचरित्तारिया य' सरागचरित्रार्याश्च-रागेण सहितं चारित्रं सरागस्य या चारित्रं सरागचारित्रं तेन आर्याः सरागचारित्रार्या इत्यर्थः, 'वीयरायचारित्तारिया य'-वीतरागचारित्राच-वीतो व्यपगतो रागो यस्मिन् तद्वीतरागचारित्रं, वीतरागस्य वा चारित्रं वीतरागचारित्रं तेन आर्याः-वीतरागचारित्रार्याः, अथ सरागचारित्रार्यान् प्ररूपयति-'से किं तं सरागचरित्तारिया -अथ के ते, कतिविधा इत्यर्थः सरागचारित्रार्याः प्रज्ञप्ताः ? भगवानाह-'सरागचरित्तारिया दुविहा पण्णत्ता'-सरागचारित्रार्या द्विविधाः प्रज्ञप्ताः, 'तं जहा'-तद्यथा-'सुहमसंपरायसरागचारित्तारिया य-सूक्ष्मसम्परायसरागचारित्राश्चि-सूक्ष्मः संपरायः-कषायोदयो यत्र तादृशेन सरागचारित्रेण आर्याः, 'बायरसंपरायसरागचारित्तारिया य'
टीकार्थ-अब चारित्रार्य की प्ररूपणा करते हैं । चारित्रार्य अर्थात् चारित्र से श्रेष्ठ कितने प्रकार के हैं ? भगवान ने उत्तर दिया-चारिप्रार्य दो प्रकार के कहे हैं, यथा-सरागचारित्र अर्थात् राग सहित चारित्र अथवा रागसहित पुरुष के चारित्र से आर्य और चीतराग चारित्र अर्थात् जिस चारित्र में राग का सदमाव न हो या वीतराग के चारित्र से आर्य ।
अब सरागचारित्रार्य की प्ररूपणा करते हैं । सरागचारित्रार्य कितने प्रकार के कहे हैं ? भगवान् ने उत्तर दिया-सरागचारित्रार्य दो प्रकार के कहे हैं। वे इस प्रकार हैं-सूक्ष्मसम्परायचारित्रार्य और बादरसम्परायमरागचारित्रार्य । जिसमें सूक्ष्म कषाय की विद्यमानता हो वह सूक्ष्म
ટીકાઈ–હવે ચારિત્રાર્યની પ્રરૂપણ કરે છે ચારિત્રાય અર્થાત્ ચારિત્રથી શ્રેષ્ઠ કેટલા પ્રકારના છે?
શ્રી ભગવાને ઉત્તર આપ્યો–ચારિત્રાર્ય બે પ્રકારના કહ્યા છે. જેમકે સરાગ ચારિત્ર અર્થાત્ રાગ સહિત ચારિત્ર અથવા રાગ સહિત પુરૂષના ચારિત્રથી આર્ય અને વીતરાગ ચારિત્ર અર્થાત્ જે ચારિત્રમાં રાગનો સદ્ભાવ ન હોય અગર વીતરાગના ચારિત્રથી આય.
હવે સારાગ ચારિત્રાયની પ્રરૂપણા કરે છેસરાગ ચારિત્રા કેટલા પ્રકારના કહ્યા છે?
શ્રી ભગવાને ઉત્તર આપ્ય–સરાગ ચારિત્રા બે પ્રકારના કહ્યા છે તે આ રીતે છે
શ્રી પ્રજ્ઞાપના સૂત્ર : ૧
