________________
९६०
जीवाभिगमसूत्रे विमानमपि, तारा विमानमपि, अर्धकपित्थसंस्थानसंस्थितम् अवेहि । 'चंदविमाणेणं भंते ! केवइयं आयाम विक्खंभेणं-केवइयं परिक्खेवेणं केवइयं बाहल्लेणं पन्नत्ते ? गोयमा ! छप्पन्ने एगसहिभागे जोयणस्स आयाम विक्खंभेणं-तं तिगुणं सविसेसं परिक्खेवेणं-अट्ठावीसं एगसहिभागे जोयणस्स बाहल्लेणं पन्नते' चन्द्रदेव विमानं हे भदन्त ! कियत्प्रमाणकंमायामविष्कम्भाभ्याम् ? कियत्प्रमाण परिक्षेपेण ? कियत्प्रमाणकं बाहल्येन प्रज्ञप्तम् ? भगवानाह-हे गौतम ! षट्पश्चाशनम्-एकषष्टिभागान् योजनस्थाऽऽयामविष्कम्भवृत्त्या चन्द्रविमानं, एतदायामविष्कम्भप्रमाणं त्रिगुणीकृत्य सविशेष परिक्षेपेण, अष्टाविंशतिमेकषष्टिभागान् योजनस्य बाहल्येन तद्विमानं विद्धि । 'सूरविमाणस्स वि सच्चेव पुच्छा' सूर्यआधे कपित्थ के जैसे आकार वाले हैं । 'चंदविमाणे णं भंते ! केवइयं आयामविक्खंभेणं, केवइयं परिक्खेवेणं' हे भदन्त चन्द्रमा का विमान लम्बाई और चौडाई में कितना है और कितना इसका परिक्षेप है ? तथा-केवइयं बाहल्लेणं पन्नत्ते' तथा कितनी मोटाई इसकी है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! छप्पन्ने एगसहिभागे जोयणस्स आयामविक्खंभेणं तं तिगुणं सविसेसं परिक्खेवेणं अट्ठावीसं एगसहिभागे जोयणस्स बाहल्लेणं पण्णत्ते' हे गौतम ! चन्द्रमा का विमान एक योजन के ६१ भाग में से ५६ भाग प्रमाण लम्बा चौडा हैलम्बाई चौडाई से कुछ अधिक तिगुनी इसकी परिधि है तथा इसकी मोटाई एक योजन के ६१ भाग में से अट्ठाईस भाग प्रमाण है 'सूरविमाणस्स वि सच्चेव पुच्छा' सूर्य विमान की लम्बाई चौडाई, परिधि
_ 'एवं सूरविमाणे वि, नक्खत्तविमाणे वि, तारा विमाणे वि अद्ध कविटसंठाणसंठिते' सूर्य विमान, नक्षत्र विमान; मने ॥२विमान ५ मा शते मर्धा न २४।२२मा४।२वा छ, 'चंद विमाणे णं भते ! केवइयं आयामविक्खंभेणं केवइयं परिक्खेवेणं' है मगवन् ! यद्रभानु विमान લંબાઈ અને પહોળાઈમાં કેવડું છે? અને તેનો વિસ્તાર કેટલો છે? આ प्रश्नन। उत्तरमा प्रभुश्री ४ छ -'गोयमा ! छप्पन्ने एगसद्विभागे जोयणस्स आयामविक्खंभेणं तं तिगुणं सविसेसं परिक्खेवेणं अट्ठावीसं एगसठिभागे जोयणस्स बाहल्लेणं पण्णत्ते गौतम ! यद्रभानु विमान ४ योगनना ११ मे સઠમા ભાગમાંથી ૫૬ છપન ભાગ પ્રમાણ લાંબું પહોળું છે. અને લંબાઈ પહોળાઈથી કંઈક વધારે ત્રણ ગણી તેની પરિધી છે. તથા તેની જાડાઈ એક એજનના ૬૧ એકસઠમાં ભાગમાંથી ૨૮ અઠયાવીસ ભાગ પ્રમાણની છે. 'सूरविमाणरस वि सच्चेव पुच्छा' सूर्य विमाननी मा पा परिधि
જીવાભિગમસૂત્ર