________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.१११ सूर्यचन्द्र परिवारनिरूपणम् ९४३ तुल्या अपि केचन, तथा सममपि चन्द्रसूर्यविमानैः । क्षेत्राऽपेक्षया समश्रेण्याऽपि व्यवस्थितास्तारारूपा देवाः चन्द्रसूर्याणां देवानां द्युतिविभवादिकमपेक्ष्य केचिद् अणवोऽपि, केचित् तुल्या अपि तथा चन्द्रसूर्यविमानानामुपर्यपि व्यवस्थिता ये तारारूपास्ते तेषां द्युतिविभवादिकमपेक्ष्य केचिदणवोऽपि केचित् तुल्या अपि ? भगवानाह-'हंता अत्थि' हन्त गौतम ! साधुत्वया तर्किताः ये यथाऽऽसन् इति । पुनराह गौतमः-'से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ-अस्थि णं चंदिम सूरियाणं जाव उप्पिपि तारारूवा-अणुंपि-तुल्ला वि? गोयमा ! जहाजहाणं तेसिं देवाणं तव नियम बंभचेरवासाई (उक्कडाई) उस्सियाई भवंति तहातहाणं तेसिं देवाणं एवं पण्णायति अणुत्ते वा-तुल्लत्ते वा' तत्केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते अस्ति खलु चन्द्रसूर्याणां तदधः समश्रेण्यां वा उपरि वा तारारूपाः लघवोऽणवोऽपि तुल्या अपि द्युतिआदि की अपेक्षा हीन हैं या बराबर हैं ? 'उपिपि ताराख्वा अणुंपि तुल्ला वि' तथा जो तारारूप देव चन्द्र और सूर्य देवों के ऊपर व्यवस्थित हैं वे क्या इनकी अपेक्षा हीन हैं या बराबर हैं ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! 'हंता अस्थि' हां, ऐसा ही है 'से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ अस्थिणं चंदिमसूराणं जाव उप्पि पि ताराख्वा अणुंपि तुल्ला वि' हे भदन्त ! ऐसा आप किस कारण से कहते हैं कि यावत् चन्द्र और सूर्यों के ऊपर जो तारारूप देव व्यवस्थित हैं वे हीन भी हैं और बराबर है। इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! 'जहा जहाणं तेसिं देवाणं तवनियम बंभचेरवासाइं (उक्कडाई) उस्सियाई भवंति तहा तहाणं तेसिं देवाणं एवं पण्णायति अणुत्तेवा तुल्लत्तेवा' हे गौतम! जैसे जैसे उन तारारूप विमानाधिष्ठाता देवों के पूर्वभव में तपोऽनुडान छ ? A24॥ १२॥५२ छ ? 'उप्पि पि तारारूवा अणु पि तुल्ला वि' तथा જે તારારૂપ દેવ ચન્દ્ર અને સૂર્ય દેવેની ઉપર રહેલા છે તેઓ શું તેમની અપેક્ષાએ હીન છે? અથવા બરાબર છે? આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે 3-3 गौतम ! 'हंता अत्थि' है। मेरी प्रमाणे छे. 'से केणटेणं भंते ! एवं वुच्चइ अस्थिणं चंदिम सूराणं जाव उप्पि पि तारारूवा अणुपि तुल्ला विड ભગવદ્ આપશ્રી એવું શા કારણથી કહે છે, કે યાવત્ ચંદ્ર અને સૂર્યોની ઉપર જે તારા રૂપ દેવ રહેલા છે તેઓ હીન પણ છે, અને બરાબર પણ छ ? 20 प्रश्न उत्तरमा प्रमुश्री ४ छ -'गोयमा ! जहा जहाणं तेसिं देवाणं तव नियमबम्भचेरवासाइं (उक्कडाई) भवंति तहा तहाणं तेसिं देवा णं एवं पण्णायति अणुत्तेवा तुत्लत्तेवा' गौतम ! म भो त।। ३५
જીવાભિગમસૂત્ર