________________
९१२
जीवाभिगमसूत्रे इत्तो इतराए चेव जाव अस्साएणं पण्णत्ते' वारुणोदकं वर्णनतोऽपि इष्टतरं कान्ततरम् एवमवेहि आस्वादेन । 'खीरोदस्स णं भंते ! समुदस्स उदए केरिसए अस्साएणं पन्नत्ते ? गोयमा ! से जहा नामए रन्नो चाउरंतचकवहिस्स चाउरके गोखीरपज्जइमंदग्गिसुकडिए आउत्तरखंडमच्छंडिओववेए वण्णेणं उववेए जाव फासेणं उववेए, भवे एयारूवे सिया ? णो इणहे समहे, गोयमा ! खीरोयस्स० एत्तो इ8 जाव अस्साएणं पन्नत्ते' हे भदन्त ! क्षीरोद समुद्रोदकमास्वादेन कीदृशम् ? भगवानाह-गौतम ! स यथा नामकः, राज्ञश्चातुरन्तचाक्रवर्तिनः किमिव चातुष्कं गोक्षीरं भवति तद्वत्-पर्याप्तमन्दाग्निसुक्यथितम् आदावन्ते च मत्स्यण्डितोपपेतम् (इक्षुरसस्य प्रथमः पाको गुडं द्वितीयः शर्करा तृतीयः यह अर्थ यहां समर्थित नहीं है-यह तो केवल उपमा द्वारा वर्णन मात्र है क्योंकि-'वारुणोदए इत्तो इतरए चेव जाव अस्साएणं प०' वरुणोदसमुद्र का जल स्वाद में इन सब के रस से भी इष्ट है 'खीरोदस्सणं भंते ! उदए केसिरए अस्साएणं पण्णत्ते' हे भदन्त ! क्षीरोदसमुद्र का जल स्वाद में कैसा है ? 'गोयमा ! 'से जहा नामए रन्नो चाउरंत चक्कवहिस्स चाउरक्के गोखीरे पज्जत्ति मंदग्गि सुकड़िते आउत्तरखंडमच्छंडितोववेते वण्णेणं उववेते जाव फासेण उववेए' हे गौतम ! जिस प्रकार का स्वाद वाला चातुरन्त चक्रवर्ती नरेश के लिये चतुःस्थान परिणत दुग्ध, कि जो मंद मंद अग्नि पर चुराया जाता है और जिस में गुड खांड, मिश्री आदि मिलाये जाते हैं हो जाता है સ્વાદ વાળું વરૂણોદ સમુદ્રનું જળ છે. પરંતુ એ રીતને આ અર્થ અહીંયાં સમર્થિત થતો નથી. આ તે કેવળ ઉપમા દ્વારા વર્ણન માત્રજ છે કેમકે 'वारुणोदए इत्तो इद्रुतरए चेव जाव आस्साउणं पण्णत्ते' १३॥ समुद्रनुस સ્વાદમાં આ ઉપર વર્ણવવામાં આવેલ બધાજ પ્રકારના આસ્વાદના રસથી पण पधारे छष्ट छ. 'खीरोदस्स णं भंते ! उदए केरिसए अस्साएणं पण्णत्ते'
सावन् क्षी।। समुद्रनुं वा स्वाद पाडाय छ ? 'गोयमा ! से जहा नामए रन्नो चाउरंत चक्कवट्टिस्स चाउरक्के गोखीरे पज्जत्ति मंदग्गि सुकढित्ते आउत्तरखंड मच्छंडितोववेते वण्णेणं उववेते जाव फासेण उववेए' गौतम ! ચાતુરન્ત ચક્રવર્તિ રાજા માટે ચાર સ્થાનેથી પરિણત થયેલ દૂધ કે જે ધીમા અગ્નિની ઉપર ઉકાળવામાં આવે છે. “યાવત્ તે સ્પર્શ દ્વારા વિશેષ પ્રકારનું બની જાય છે. એ પ્રમાણે ઉકાળેલ અને જેમાં ગેળ, ખાંડ, સાકર વિગેરે મેળવાથી તે દૂધ જેવા સ્વાદ વાળું બની જાય છે. એવા પ્રકારના સ્વાદવાળું આ ક્ષીરેદ સમુદ્રનું જળ હોય છે, એજ અર્થ અહીંયાં સમર્થિત થયેલ છે? આ પ્રશ્નના
જીવાભિગમસૂત્ર
