Page Text
________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.९८ मनुष्यक्षेत्रनिरूपणम्
७३३ यन्तः ॥१॥ एकादश च सहस्राणि पइविंशतिश्च पोडश महाग्रहाणं तु । षट् च शतानि पण्णवतिनक्षत्राणि त्रीणि च सहस्राणि ॥२॥ अष्टाशीतिः शतसहस्राणि चत्वारिंशत्सहस्राणि मनुष्यलोके । सप्तशतान्यनूनानि तारागणकोटिकोटीनाम् ॥३॥ शोभामशोभन्त वा-३॥ एष तारापिण्डः सर्वसमासेन मनुष्यलोके । बाह्याः पुनस्तारा जिनै भणिता असंख्येयाः ॥१॥ एतावत्ताराग्रं यद्भणितं मानुष्य - लोके । चारं कदंबपुष्पसंस्थितं ज्योतिषं चरति ॥२॥ रविशशि ग्रहनक्षत्राणि एतावन्ति आख्यातानि मनुष्यलोके । येषां नामगोत्राणि न प्राकृतानि प्रज्ञापयिष्यन्ति ॥३॥ षट् षष्टिः पिटकानि चन्द्रादित्या मनुष्यलोके । द्वौ चन्द्रौ द्वौ सूयौं च भवत एकैकस्मिन् पिटके ॥४॥ षट्षष्टिः पिटकानि नक्षत्राणां तु मनुष्यलोके । षट् पंचाशत् नक्षत्राणि च भवन्ति एकैकस्मिन् पिटके ॥५॥ पटषष्टिः पिटकानि महाग्रहाणां तु मनुष्यलोके । षट्सप्ततं ग्रहशतं च भवति एकैकस्मन् पिटके ॥६॥ चतस्रश्च षङ्क्तयश्चन्द्रादित्यानां मनुष्यलोके । पट्षष्टिः षट्षष्टिः भवति चैकैकका पंक्तिः ॥७॥ षट् पंचाशत् षक्तियो नक्षत्राणां तु मनुष्यलोके । षट् षष्टिः षट् षष्टि भवति च एकैकका षक्तिः ।।८॥ षट् सप्ततं ग्रहाणां षक्तिशतं भवति मनुष्यलोके । षट् षष्टि : षट् षष्टिः च भवति एकैकका पंक्तिः ॥२॥ ते मेरं पर्यटन्तः प्रदक्षिणावर्तमण्डलाः सर्वे । अनवस्थितयोगैश्चन्द्राः सूर्याग्रहगणाश्च ॥१०॥ नक्षत्रतारकाणामवस्थितानि मण्डलानि ज्ञातव्यानि । तान्यपि च प्रदक्षिणावर्तमेव मेरुमनुचरन्ति ॥११॥ रजनीकर दिनकराणाम् ऊर्ध्व वा अधो वा संक्रमो नास्ति । मण्डलसंक्रमणं पुनराभ्यन्तरबाह्य तिर्यक् ॥१२॥ रजनीकर दिनकराणां नक्षत्राणां महाग्रहाणां च । चार विशेषेण भवति सुखदुःखविधिमनुष्याणाम् ॥१३॥ तेषां प्रविशतां तापक्षेत्रं तु वर्धते नियमात् । तेनैवक्रमेण पुनः परिहीयते निष्क्रामताम् ॥१४॥ तेषां कलंबुया पुष्पसंस्थिता भवति तापक्षेत्रपथाः। अंतश्च संकुचिताः बहिर्विस्तृताश्चन्द्रसूर्यगणाः । १५।। केन वर्धते चन्द्रः परिहाणिः केन भवति चन्द्रस्य । कृष्णो वा ज्योत्स्ना वा केनानुभावेन चन्द्रस्य ॥१६॥ कृष्णं राहुविमानं नित्यं चन्द्रेण भवति अविरहितम् । चतुरङ्गुलमप्राप्तमधस्ताचन्द्रस्य तच्चरति ॥१७॥ द्वाषष्टि षिष्टि दिवसे दिवसे तु शुक्लपक्षस्य । यत्परिवर्धते चन्द्रः क्षपयति तेनैव कालेन ॥१८॥ पंचदशभागेन च चन्द्रं पंच दशमेव तं वृणोति । पंचदश भागेन च पुनरपि तदेव प्रकटी करोति ॥१९॥ एवं वर्धते चन्द्रः परिहानिश्चैव भवति चन्द्रस्य । कृष्णो वा ज्योत्स्नो वा तेनानभावेन चन्द्रस्य ॥२०॥ अन्तर्मनुष्यक्षेत्रे भवन्ति चारोपगाश्च उपपन्नाः। पंचविधा ज्योतिष्काः चन्द्राः सूर्याग्रहगणाश्च ॥२१।। ततः परं ये शेषाः चन्द्रा
જીવાભિગમસૂત્ર
| SR No. | 006345 |
| Book Title | Agam 14 Upang 03 Jivabhigam Sutra Part 03 Sthanakvasi |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ghasilal Maharaj |
| Publisher | A B Shwetambar Sthanakwasi Jain Shastroddhar Samiti |
| Publication Year | 1974 |
| Total Pages | 1580 |
| Language | Sanskrit, Hindi, Gujarati |
| Classification | Book_Devnagari, Agam, Canon, & agam_jivajivabhigam |
| File Size | 84 MB |