________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.९७ पुष्करद्वीपनिरूपणम् सान्निध्यं यतः ततेनार्थेन गौतम ! एवमुच्यते पुष्करवरद्वीपः २ यावन्नित्य आसीत् आस्ते स्थास्यति । चन्द्रादित्यादि परिमाणमाह-'पुक्खरवरेणं भंते ! दीवे केवइया चंदा पभासिंसु वा-३ एवं पुच्छा०' हे भदन्त ! कियन्तश्चन्द्राः पुष्करवरद्वीपे खलु प्रभासन्ते स्म, प्रभासन्ते, प्रभासिष्यन्ति, सूर्याश्चातपन्-तपन्ति-तपिष्यन्ति नक्षत्राणि चाऽद्योतन्त-द्योतन्ते-द्योतिष्यन्ते ग्रहाश्व चारमचरन्-चरन्ति-चरिष्यन्ति कति च तारागणकोटिकोटयोऽशोभन्त-शोभन्ते-शोभिष्यन्ते इति पृच्छासमुवुच्चति पुक्खरवर दीवे २' इस कारण हे गौतम ! इस द्वीप का नाम पुष्करवरद्वीप ऐसा कहा गया है अथवा-'जाव णिच्चे' यावतू ऐसा यह द्वीप का नाम नित्य है क्योंकि यह पहिले भी ऐसा ही था, अब भी ऐसा ही है और आगे भी ऐसा ही रहेगा 'पुक्खरवरेणं भंते ! दोवे केवइया चंदा पभासिसु वा ३ एवं पुच्छा' हे भदन्त ! इस पुष्करवर द्वीप में कितने चन्द्रमाओं ने पहिले प्रकाश दिया है अब कितने चन्द्रमा वहां प्रकाश देते हैं ? और आगे भी कितने चन्द्रमा वहां प्रकाश देगें ? तथा-कितने सूर्यों ने वहां अपना
आतप दिया है ? अब भी कितने सूर्य वहां अपना आतप देते हैं ? तथा भविष्यत् में कितने सूर्य वहां अपना आतप देगें कितने नक्षत्र वहां चमके हैं ? अब कितने नक्षत्र वहां चमकते हैं और आगे भी कितने नक्षत्र वहां चमकेगे? कितने ग्रहों ने वहां अपनी चाल चली है, वर्तमान में कितने ग्रह वहां अपनी चाल चलते हैं और भविष्यत् में कितने ग्रह वहां अपनी चाल चलेगें ? कितने तारागणों की कोटिको
वाम मावस छ. मथवा 'जाव णिच्चे' यावत् २॥ दीपनु से नाम नित्य છે. કેમકે પહેલા પણ તે એમજ હતું. વર્તમાનમાં પણ એ જ પ્રમાણે છે. भने भविष्य मे प्रमाणे २शे. 'पुक्खरवरेण भंते ! दीवे केवइया चंदा पभासिंसु वा ३ एवं पुच्छा' 3 मापन् २मा ५०४२१२ द्वीपमा टस यद्रभागामे પહેલાં પ્રકાશ આપેલ છે? વર્તમાનમાં કેટલા ચંદ્રો ત્યાં પ્રકાશ આપે છે? અને ભવિષ્યમાં કેટલા ચંદ્રો ત્યાં પ્રકાશ આપશે તથા કેટલા સૂર્યોએ ત્યાં પિતાને તાપ આપેલ છે? તથા વર્તમાનમાં કેટલા સૂર્યો ત્યાં પિતાને તાપપ્રકાશ આપે છે? અને ભવિષ્યમાં કેટલા સૂર્યો ત્યાં પિતાને તાપ આપશે ? એજ પ્રમાણે કેટલા નક્ષત્રે ત્યાં ચમક્યાં છે? વર્તમાનમાં કેટલા નક્ષત્ર ત્યાં ચમકે છે? અને ભવિષ્યમાં પણ કેટલા નક્ષત્રો ત્યાં ચમકશે ? કેટલા ગ્રહોએ ત્યાં પિતાની ચાલ ચાલી છે? વર્તમાનમાં કેટલા ગ્રહો ત્યાં પિતાની ચાલ ચાલે છે? અને ભવિષ્યમાં ત્યાં કેટલા ગ્રહ ચાલ ચાલશે ? તથા કેટલા તારા,
જીવાભિગમસૂત્ર
