________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. ३. उ. ३ सू.८६ वेलंधरनागराज स्वरूपनिरूपणम्
५६५
अथोत्तरमन्यदप्युत्तरम् - गोस्तूपस्य शाश्वतं नामधेयं प्रज्ञतम् यन्नकदापि ना - भून्न भवति न भविष्यति अपि तु अभूद् भवति भविष्यति एव इत्थं ब्रुवो नित्यः शाश्वतः पुराणोऽक्षयोऽव्ययो नित्योऽतो गोस्तूप इति नाम भवति । सम्प्रति 'रायहाणी पुच्छा गोयमा- गोधूमस्स आवासपव्वयस्स पुरत्थिमेणं तिरियमसंखेज्जे दीवसमुदे वीइवइत्ता अण्णंम लवणसमुद्दे तं चेब पमाणं तहेव सव्वं' एतस्य क्वाssस्ते राजधानी ? भगवानाह - 'गोयमा !' हे गौतम! गोस्तूपावासपर्वतस्य पूर्वस्यां तिर्यगसंख्येयद्वीपसमुद्रान्व्यतिव्रज्याऽऽन्यलवणसमुद्रे द्वादशयोजन सहस्राण्यवगा - ह्याsत्रान्तरे गोस्तूप भुजगेन्द्रस्य भुजगराजस्य गोस्तूपा नाम राजधानी प्रज्ञप्ता ? साहि - विजयराजधानीवत् वक्तव्या ।
में इस सूत्र द्वारा प्रकट की गई है । तथा 'जाव णिच्चे' इस सूत्र पाठ द्वारा यह समझाया गया है कि इस पर्वत का ऐसा नाम अनादिनिधन है अतः यह अनिमित्तक भी है 'रायहाणीपुच्छा' हे भदन्त ! गोस्तूप देव की गोस्तूप नाम की राजधानी कहां पर है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं- 'गोयमा ! गोथूभस्स आवासपव्वतस्स पुरत्थिमेणं तिरियमसंखेज्जे दीवसमुद्दे वीवत्ता अण्णंभि लवणसमुद्दे तं चैव पमाणं तहेव सव्वं' हे गौतम! गोस्तूप आवास पर्वत की पूर्वदिशा में तिर्यग असंख्यात द्वीप समुद्रों को उल्लङ्घन करके आगत अन्य लवणसमुद्र में गोस्तृप देव की गोस्तूपा राजधानी हैं इसका प्रमाण एवं वर्णन विजया राजधानी की तरह ही है जैसे यह राजधानी १२ हजार योजन की लम्बी चौडी है ३७९४८ योजन से कुछ अधिक इसका परिक्षेप है
આ પ્રમાણેનું નામ થવાનુ કારણ છે. તે આ સૂત્ર દ્વારા પ્રગટ કરેલ છે. તથા 'जाव णिच्चे' या सूत्रांशथी मे सभलवे छे - पर्वत आ प्रभाषेनु નામ અનાદિ કાલિન છે. તેથી તે નિમિત્ત-કારણ વિનાનું પણ છે.
'रायहाणी पुच्छा' हे लगवन् गोस्तूल हेवनी गोस्तूला नामनी राजधानी કયાં આવેલ છે ? આ प्रश्नना उत्तरमा प्रभुश्री उडे छे - 'गोयमा ! गोथूभस्स आवासपब्वयस्स पुरत्थिमेणं तिरियमसंखेज्जे दीवसमुद्दे विश्वइत्ता अण्णंम लवण - समुदे तं चैव पमाणं तहेव सव्वं' हे गौतम ! गोस्तूल आवास पर्वतनी पूर्व દિશામાં તિ અસ ખ્યાત દ્વીપે। અને સમુદ્રોને એળંગીને આવેલા અન્ય લવણુ સમુદ્રમાં ગેાસ્તભ દેવની ગેાસ્તૂપા નામની રાજધાની આવેલ છે. તેનું પ્રમાણુ અને વન વિજ્યા રાજધાનીના વર્ણન પ્રમાણે જ છે. જેમકે-આ ગાસ્તૂપા રાજધાની ૧૨ બાર હજાર ચૈાજન લાંબી અને પહેાળી છે. ૩૭૯૪૮ સાડત્રીસ હજાર નવસેા અડતાલીસ યેાજનથી કંઇક વધારે તેના પરિક્ષેપ-પરિધિ
જીવાભિગમસૂત્ર