________________
५१०
जीवाभिगमसूत्रे विष्कम्भाभ्यां सप्तत्रिंशद् योजनसहस्राणि नव चाष्टचत्वारिंशत्किचिद्विशेषाधिक परिक्षेपेण, जम्बु द्वीपस्य विजय द्वाराधिपत्ते विजयस्य राजधानीवत् वक्तव्या। विजयद्वार वर्णनं गतम् । 'कहि णं भंते लवणसमुद्दे वेजयंते नामं दारे पन्नत्ते हे भदन्त ! कुत्र स्थाने लवण समुद्रे वैजयन्तं नाम प्रज्ञप्तं खलु द्वारम् ? भगवानाह -'गोयमा' हे गौतम ! 'लवण समुद्दे दाहिणपेरंते धायइ खंडदीवस्स दाहिणद्धस्स उत्तरेणं सेसं तं चेव सव्वं लवण समुद्रे दक्षिण दिगन्ते धातकी खण्डद्वीपस्य दक्षिणार्धस्योत्तरस्यां शेषं तदेव सर्व विजयद्वारवदष्टौ मङ्गलकादीनि यावद्दहवः शतशहस्त्रपत्रहस्तकाः, तत्केनार्थेन भदन्त ! एवमुच्यते वैजयन्तद्वारम्, के विजय द्वार के अधिपति की विजया राजधानी के जैसा ही है अतः इस कथन के अनुसार इस विजय राजधानी की लम्बाई चौडाई १२ हजार योजन की है परिक्षेप इसका ३७ हजार ९४८ योजन से कुछ अधिक का है । 'कहि णं भंते ! लवणसमुद्दे वेजयंते नामं दारे पन्नत्ते' हे भदन्त ! लवण समुद्र का वैजयन्त नामका द्वार कहां पर है ? उत्तर में प्रभु कहते हैं-'गोयमा ! लवणसमुद्दे दाहिणपेरंते धाइयसंड दीवस्स दाहिणद्धस्स उत्तरेणं सेसं तं चेव' हे गौतम ! लवण समुद्र की दक्षिण दिशा के अन्त में और धातकी खण्ड के दक्षिणाई की उत्तर दिशा में लवण समुद्र का वैजयन्त नाम का द्वार है इस द्वार की वक्तव्यता के सम्बन्ध में जैसा कथन विजयद्वार का किया गया है वैसा ही सब कथन है इस वैजयन्त द्वार के ऊपर आठ आठ मंगल दव्य हैं यावत् अनेक लाखों पत्तों वाले कमल हैं इत्यादि सब कथन વન જંબુદ્વીપના વિજયદ્વારના અધિપતિની વિજ્ય રાજધાનીના વર્ણન પ્રમાણે છે, તેથી તે કથન પ્રમાણે આ વિજય રાજધાનીની લંબાઈ પહેળાઈ ૧૨ બાર હજાર જનની છે. તેને પરિક્ષેપ ૩૦ હજાર ૯૪૮ નવસે અડતાળીસ યોજનથી કંઇક વધારે છે.
_ 'कहिण भंते ! लवणसमुद्दे वेजयंत नाम दारे पण्णत्ते' मन् ! Aq. સમુદ્રનું વિજયન્ત નામનું દ્વાર કયાં આવેલ છે ? આના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે
3-'गोयमा ! लवणस मुद्दे दाहिणपेरंते धायइसंडदीवस्स दाहिणद्धस्स उत्तरेणं सेस तं चेव' हु गौतम ! सवणुसमुद्रनी दक्षिण दिशाना मतमा मने घातली ખંડના દક્ષિણાર્ધની ઉત્તર દિશામાં લવણસમુદ્રનું વૈજ્યન્ત નામનું દ્વાર આવેલ છે. આ દ્વારનું વર્ણન વિજય દ્વારનું જે પ્રમાણે વર્ણન કરેલ છે, એ જ પ્રમાણે સમજવું. આ વૈજયન્ત દ્વારની ઉપર આઠ આઠ મંગલ દ્રવ્ય છે. યાવત અનેક પવાળા લાખે કમળ છે. વિગેરે તમામ વર્ણન અહીંયા કરી લેવું.
જીવાભિગમસૂત્ર
