________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.७६ नीलवंतादिहनिरूपणम् ४५३ माध्यमिक बादैः तत्तेनार्थेन भदन्त ! काश्चनपर्वताः-२ इत्युच्यते । 'सव्वेसिं पुरत्थिपच्चत्थिमेणं' सर्वहूदानां पूर्वपश्चिमदिशि 'कंचणगपव्वया दस २ एकप्पमाणा' दश-२ एकप्रमाणाः समानप्रमाणवन्तः। 'उत्तरेणं रायहाणीओ अण्णंसि जंबुद्दीवे' उत्तरस्याम्-उत्तरकुरुदेवस्य राजधानी प्रज्ञप्ता कांचन पर्वतानामुत्तरदिशि तिर्यगसंख्येयद्वीपसमुद्रान् व्यतिव्रज्याऽन्यत्र जम्बुद्वीपे द्वादशयोजनसहस्राण्यवगाह्य काञ्चनदेवानां द्वादशयोजनप्रमाणा काञ्चनिका राजधानी विजयराजधानीवत् । के वर्णन में कहा गया है उसके अनुसार आधिपत्य आदि करता हुआ सुखपूर्वक रहता है यहां पद्म और पद्म के परिवार भूत पद्मों का वर्णन नीलवन्त हूद के वर्णन के पहिले किया गया है अतः वहां से इसे देख लेना चाहिये तथा जिस प्रकार का वर्णन नीलवन्त हूद कुमार का किया गया है वैसा ही वर्णन उत्तरकुरु हूदकुमार का भी है अतः यह भी वहां से जाना जा सकता है 'सव्वेसि पुरथिम पचस्थिमेणं कंचणग पव्वया दस २' समस्त हूदों के पूर्व पश्चिम किनारों पर १०-१० कांचनक पर्वत हैं इसके अनुसार इस हूद के पूर्व पश्चिम किनारे पर भी १०-१० कांचनक पर्वत हैं इन कांचन पर्वतों का वर्णन पीछे किया गया है अतः इन के सम्बन्ध में वही वर्णन यहां पर जानना चाहिये उत्तरकुरु हद की उत्तरदिशा में उत्तरकुरु देव की राजधानी है काश्चन पर्वतों की उत्तर दिशा में तिर्यग असंख्यात द्वीप समुद्रों को उल्लङ्घन कर दूसरे जम्बूद्वीप में १२ हजार योजन आगे जाने पर काञ्चन देवों की १२ योजन प्रमाण काचनिका नाम की राजઅધિપતિ પણું વિગેરે કરતા થકા સુખપૂર્વક ત્યાં રહે છે. અહીંયા પદ્દમોનું અને પદ્મના પરિવાર રૂપ પક્ષેનું વર્ણન નીલવંત હદના વર્ણનમાં પહેલાં જેમ કરેલ છે તે પ્રમાણે સમજી લેવું જોઈએ. તથા નીલવંત હદકુમારનું વર્ણન જે પ્રમાણે ત્યાં કરેલ છે એજ પ્રમાણેનું વર્ણન ઉત્તરકુરૂ હદકુમારનું
तथी ते वान ५५ त्यांथी समझ से. 'सव्वेसि पुरथिमपच्चत्थिमेणं कंच. णग पव्वया दस दस' सघाहाना पूर्व पश्चिम लिना। ५२ स स यन પર્વત છે. એ કાચનક પર્વતનું વર્ણન પહેલાં કરવામાં આવી ગયેલ છે. તથા અહીયાં તે સંબંધી એજ વર્ણન સમજી લેવું. ઉત્તરકુરૂહદની ઉત્તર દિશામાં ઉત્તર કુરૂદેવની રાજધાની છે. કાંચન પર્વતની ઉત્તર દિશામાં તિર્યક અસંખ્યાત દ્વીપ સમુદ્રોને ઓળંઘવાથી બીજા નંબુદ્વીપમાં ૧૨ બાર હજાર જિન આગળ જવાથી કાંચન દેવની ૧૨ બાર એજન પ્રમાણુવાળી કાંચનિકા નામની રાજધાની છે. એનું વર્ણન વિજય રાજધાનીના વર્ણન પ્રમાણે છે,
જીવાભિગમસૂત્ર
