________________
३८३
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.३ उ.३ सू.७१ विजयादिद्वारनिरूपणम् १३॥ इति । अस्माच्च जम्बूद्वीपपरिधेः सकाशात् तानि कुडघद्वारपरिमाणभूतान्यष्टादशयोजनानि शोध्यन्ते शोधितेषु च तेषु परिधि सत्को योजनराशिः एवं रूपो जातः तिस्रो लक्षाः षोडशसहस्राणि द्वेशते नवोत्तरे ३१६२०९ शेषं तथैव ततो योजनराशेश्चतुर्भिर्भागो हिय ते लब्धानि योजनानामेकोनाऽशीतिः सहस्राणि द्विपञ्चशदधिकानि गव्बूतं चैकम् ७९०५२ क्रोशमेकं ? यानि च परिधिसत्कानि त्रीणि गव्यूतानि तानि धनुस्त्वेन क्रियन्ते लब्धानि धनुषां षट्सहस्त्राणि यदपि च परिधिसत्कम् अष्टाविंशधनुःशतम् तदप्येतेषु धनुष्षु मध्ये प्रक्षिप्यते ततो धनराशिरेकषष्टिःशतानि अष्टाविंशत्यधिकानि १५३२ । यान्यपि त्रयोदशांगुलानि तेषामपि चतुभिर्भागोहियते लब्धानि त्रीणि अंगुलानि, एतदपि सर्वदेशोन गव्यूतमिति लब्धं देशोनमर्धयोजनम् तदुक्तम्-'कुड्ड दुवारपमाणं अट्ठारसजोयणाई परिहीए । सोहिय चउहिं विभत्तइ णमो दारं तर होइ ॥१॥ अउणासीइसहस्सा वावण्णाअद्धजोयणं शृणं । दारस्स य दारस्स य अंतरमेयं विणिढेिं ॥२॥ कुड यद्वारप्रमाणम् अष्टादशयोजनानि परिधः । शोधयित्वा चतुर्भिः विभक्ते इदं अधिक है इस में से चारों द्वारों को एवं शाखा द्वारों का १८ योजन का प्रमाण घटाने पर परिधि का प्रमाण ३१६२९ योजन २ कोश १२८ धनुष और १३॥ अंगुल से अधिक रहता है इसके चार भाग करने पर एक भाग का प्रमाण ७९०५२ योजन १ कोश १५३२ धनुष ३ अंगुल और ३ जब आता है। इतना एक द्वार से दूसरे द्वार का अन्तर जानना चाहिये तदुक्तम्-'कुड्डुदुवारपमाणं अट्ठारसजोयणाइ परिहीए। सोहिय चउहि विभत्तइ णमोदारं तरं होइ॥१॥ अउणासीइ सहस्सा वावण्णा अद्धजोयणं णूणं दारस्सय दारस्सय अंतरमेयं विणिदिलैं' इन गाथाओं का अर्थ स्पष्ट है क्यों कि जो एक एक द्वार का एवं दो છે. તેમાથી ચારે દ્વારેનું અને શાખા દ્વારનું ૧૮ અઢાર એજનનું પ્રમાણ ઘટાડવાથી પરિધિનું પ્રમાણ ૩૧૬૨૦૯ યાજન ૩ ત્રણ કોસ ૧૨૮ એસે અઠયાવીસ ધનુષ અને ૧૩ સાડાતેર આંગળથી વધારે હોય છે. તેના ચાર ભાગ કરવાથી એક ભાગનું પ્રમાણ ૭૯૦પર ઓગણ્યાસી હજાર અને બાવન
જન એક કેસ ૧૫૩૨ પંદરસે બત્રીસ ધનુષ ૩ ત્રણ આંગળ અને ૩ ત્રણ જવ જેટલું થાય છે. આટલું અંતર એક દ્વારથી બીજા દ્વાર સુધીનું છે. 'कुछ दुवारपमाणं अट्ठारसजोयणाइ परिहीए सोहि य चउहि विभत्तइणमोदारंतर होइ' १५ 'अउणासीइसहरसा वायणा अद्धजोयणं णूणं दाररस य दारस्स य अंतरमेयं विणिદિ આ ગાથાઓનો અર્થ સ્પષ્ટ છે કેમકે જે એક એક દ્વારનું અને બે કુડયા દ્વારેનું પ્રમાણ બતાવીને જંબુદ્વીપની પરિધિમાંથી તેને કામ કરવામાં આવેલ છે
જીવાભિગમસૂત્ર
