________________
१५१०
जीवाभिगमसूत्रे सिद्धस्सणं भंते ! अंतरं कालओ०? साईयस्स अपजवसियस्स णस्थि अंतरं । एएसि णं भंते ! एगिदियाणं बेइंदियाणं तेइं. दियाणं चउरिदियाणं णेरइयाणं पंचिंदियतिरिक्ख जोणियाणं मणूसाणं देवाणं सिद्धाण य कयरे कयरेहितो अप्पा व जाव विसेसाहिया? गोयमा! सव्वत्थोवा मणुस्सा नेरइया असंखेज. गुणा देवा असंखेजगुणा पंचिंदियतिरिक्खजोणिया असंखेज्जगुणा चउरिदिया विसेसाहिया तेइंदिया विसेसाहिया बेइंदिया विसेसाहिया सिद्धा अणंतगुणा एगिदिया अणंतगुणा ॥ सू० १५२॥
छाया-तत्र खलु ये ते एवमुक्तवन्तो नवविधाः सर्व जीवाः प्रज्ञप्ताः, त एवमुक्तवन्तः तद्यथा-एकेन्द्रियाः, द्वीन्द्रियाः त्रीन्द्रयाः चतुरिन्द्रिया नैरयिकाः पञ्चे न्द्रियतिर्यग्योनिकाः मनुष्याः देवाः सिद्धाः। एकेन्द्रियः खलु भदन्त ! एकेन्द्रिय इति कालतः कियच्चिरं भवति ? गौतम ! जघन्येनान्तर्मुहूर्तम्-उत्कर्षेण वनस्पतिकालः । द्वीन्द्रियः खलु भदन्त ! जघन्येनान्तर्मुहूर्तम्-उत्कर्षे णानन्तं कालम् एवं त्रीन्द्रियोऽपि-चतुरिन्द्रियोऽपि । नैरयिकः खलु भदन्त ! जघन्येन दशवर्ष सहस्राणि-उत्कर्षेण त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमाणि, पञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकः खलु भदन्त ! जघन्येनान्तर्मुहूर्त मुत्कर्षे ण त्रीणि पल्योपमानि पूर्वकोटिपृथक्त्वाभ्यधिकानि, एवं मनुष्योऽपि-देवा यथा नैरयिकाः । सिद्धः खलु भदन्त ! सादिकोऽपर्यवसितः । एकेन्द्रियः खलु भदन्त ! अंतरं कालतः कियच्चिरं भवति ? गौतम ! जघन्येनान्तर्मुहूर्तम्-उत्कर्षेण द्वे सागरोपमसहस्र संख्येयवर्षाऽभ्यधिके, द्वीन्द्रियखलु भदन्त ! अन्तरं कालतः कियच्चिरं भवति ? गौतम ! जघन्येनाऽन्तर्मुहूर्तम् उत्कर्षेण वनस्पतिकालः । एवं त्रीन्द्रियस्यापि-चतुरिन्द्रियस्यापि-नैरयिकस्यापिपञ्चेन्द्रियतिर्यग्योनिकस्यापि-मनुष्यस्यापि-देवस्यापि सर्वेषामेवमन्तरं भणितव्यम्। सिद्धस्य खलु भदन्त । अन्तरं कालतः कियच्चिरं भवति ? सादिकस्याऽपर्यवसितस्य नास्त्यन्तरम् एतेषां खलु भदन्त ! एकेन्द्रियाणां-द्वीन्द्रियाणां-त्रीन्द्रियाणां-चतुरिन्द्रियाणां नैरयिकाणां पञ्चन्द्रियतिर्यग्योनिकानां-मनुष्यां देवानांसिद्धानां च कतरेकतरेभ्योऽल्पा वा बहुका वा यावद् विशेषाधिका वा ? गौतम ! सर्वस्तोका मनुष्याः नैरयिका असंख्येयगुणाः देवा असंख्येयगुणाः पञ्चेन्द्रिय तिर्यग्योनिका असंख्येयगुणाः चतुरिन्द्रिया विशेषाधिकाः त्रीन्द्रिया विशेषाधिकाः द्धीन्द्रिया विशेषाधिकाः सिद्धा अनन्तगुणाः एकेन्द्रिया अनन्तगुणाः ॥सू० १४२॥
જીવાભિગમસૂત્ર
