________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. १० सू. १४९ जीवानां षइविधत्वनिरूपणम्
१४६९
औदारिकशरीरी भदन्त ! कालतः कियच्चिरं खलु भवति ? भगवानाह - गौतम ! 'जहन्नेणं खुड्डागं भवग्गहणं दुसमऊणं-उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं जाव अंगुलस्स असंखेज्जइभागं' जघन्येन क्षुल्लकं भवग्रहणं द्विसमयोनम् विग्रहे आद्यद्वयोः समययोः कार्मणशरीरित्वात् । उत्कर्षेणाऽसंख्येयं कालं यावद् अङ्गुलस्याऽसंख्येयभागन् । 'वेउच्चियसरीरी जहन्नेणं एकं समयं उक्कोसेणं तेतीसं सागरोचमाई अंतोमुत्तमम्भहियाई" वैक्रियशरीरी तु जघन्येनैकं समयम् - विकुर्वणा औदारिक शरीर वाला जीव औदारिक शरीर वाले के रूप में कितने काल तक रहता है ? अर्थात् - औदारिक शरीरी जीव की कायस्थिति का काल कितना है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं- 'जहणणेणं खुड्डागं भवग्गहणं दुसमऊणं उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं जाव अंगुलस्स असंखेज्जइभागं हे गौतम! औदारिक शरीरी की कायस्थिति का काल जघन्य से दो समय कम क्षुल्लक भवग्रहण रूप है और उत्कृष्ट से असंख्यात काल प्रमाण है इतने काल तक औदारिक शरीरी को अविग्रह में आदि के दो समयों में जीव कार्मण शरीर वाला होता है इसलिये जघन्य समय को दो समय हीन कहा गया है । उत्कृष्ट में असंख्यात काल में असंख्यात उत्सर्पिणी और असंख्यात अवसर्पिणी काल समाप्त हो जाता है ये उत्सर्पिणी और अवसर्पिणी काल अंगुल के असंख्यातकाल में हो जाते हैं । 'वेउब्विय सरीरी जहन्नेणं एक्कं समयं उक्कोसेणं तेत्तीस सागरोवमाई अंतोमुत्तमम्भहियाई'
छे - ओरालिय सरीरीणं भंते ! कालओ केवच्चिरं होई' हे भगवन् ! सौधाરિક શરીરવાળા જીવ ઔદારિક શરીર પણાથી કેટલા કાળ પર્યંન્ત રહે છે ? અર્થાત્ ઔદારિક શરીર વાળા જીવની કાયસ્થિતિના કાળ કેટલા કહેલ છે ? २मा प्रश्नना उत्तरभां अनुश्री हे छे - 'जहण्णेणं खुड्डागं भवग्गहणं दुसमऊणं उक्कोसेण असंखेज्जं कालं जाव अंगुलस्स असंखेज्जइभागं' डे गौतम ! गौहाરિક શરીર વાળાની કાયસ્થિતિના કાળ જઘન્યથી એ સમય કમ ક્ષુલ્લક ભવગ્રહણ રૂપ છે. અને ઉત્કૃષ્ટથી અસંખ્યાતકાળ પ્રમાણ છે. આટલા કાળપન્ત ઔદારિક શરીર વાળાને અવિગ્રહથી ઉત્પન્ન થવાના સંભવિત થાય છે. અવિગ્નહમાં આદિના એ સમયેામાં જીવ કાર્પણ શરીરવાળા હાય છે. તેથી જઘન્ય સમયને એ સમયહીન કહેવામાં આવેલ છે. ઉત્કૃષ્ટમાં અસંખ્યાતકાળમાં અસ ખ્યાત ઉત્સર્પિણી અને અસ ́ખ્યાત અવસર્પિણી કાળ સમાપ્ત થઇ જાય છે. એ ઉત્સર્પિણી અને અવસર્પિણી કાળ આંગળના અસંખ્યાતમાં ભાગમાં भेटला अहेश होय छे भेटला असं ज्यात ठाणभां यह लय छे. 'वेडव्वियसरीरी
જીવાભિગમસૂત્ર
