________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र. १० सू.१४९ जीवानां षड्विधत्वनिरूपणम्
१४६३
ज्ञानाद्वियुक्तः कियता कालेन पुनस्तज्ज्ञानं लभते तद् अन्तरं ज्ञातुमीहा भदन्त ! भगवानाह - गौतम ! 'आभिणिबोहियनाणिस्स जहन्नेणं अंतोमुहुतं - उक्कोसेणं अनंतं कालं अवडूं पोग्गल परियह' देणं' आभिनिबोधिकज्ञानस्य जघन्य वृत्त्याअन्तर्मुहूर्तम् - कस्यापि एतावत्कालेन भूयोऽपि आभिनिबोधिकज्ञानित्व भावात् उत्कर्षतोऽनन्तं कालमनन्ता उत्सर्पिण्यवसर्पिण्यः कालतः क्षेत्रतचाऽपार्धे पुद्गल परावर्ती देशोनम् | 'एवं सुयनाणिणो अंतरं' एवमेव श्रुतज्ञानिनः श्रुतज्ञानलाभेऽन्तरं कम अर्धपुद्गल परावर्त काल की समाप्ति हो जाती है इतने बड़े काल के बाद वह जीव अज्ञानी नहीं रहता है किन्तु ज्ञानी हो जाता है ।
इनका अन्तर कथन- इसमें गौतम ने प्रभु से ऐसा पूछा है अभिनिबधिक ज्ञान से मुक्त हुआ जीव पुनः आभिनिबोधिक ज्ञान प्राप्त करे तो उसकी प्राप्ति में उसे कितने काल का अन्तर होता है अर्थात् विरह काल का साम्हना करना पडता है ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं- हे गौतम! 'आभिणिबोहियनाणिस्स जहन्नेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं अनंत कालं अव पोग्गल परियह देणं' आभिनिबोधिकज्ञान के छूट जाने पर पुनः उसकी प्राप्ति करने में कम से कम एक अन्तमुहूर्त का अन्तर पडता है और अधिक से अधिक अनन्त काल का अन्तर पडता है क्षेत्र की अपेक्षा कुछ कम अर्धपुद्गल परावर्त का अन्तर पडता है । इतने काल के बाद आभिनियोधिक ज्ञानी, आभिनिबोधिकज्ञान के छूट जाने पर पुनः उसे प्राप्त कर लेता है । ' एवं
કંઇક આછે. આ પુદ્ગુગલ પરાવત કાળ સમાપ્ત થઇ જાય છે. આટલા મેાટા કાળ પછી તે જીવ અજ્ઞાની પણાથી રહેતા નથી, પરંતુ જ્ઞાની બની જાય છે. તેમના અંતરદ્વારનું કથન
આ અંતરદ્વારના સંબંધમાં ગૌતમ સ્વામી પ્રભુ શ્રી ને એવુ... પૂછે છે કે-આભિનિબેાધિક જ્ઞાનથી મુક્ત થયેલ જીવ ક્ીથી આભિનિષેાધિક જ્ઞાન પ્રાપ્ત કરે તે તે પ્રાપ્ત કરવામાં તેને કેટલા કાળનું અંતર હાય છે આ પ્રશ્નના उत्तरमां प्रभु श्री हे छे - हे गौतम ! 'अभिणिबोहियना णिस्स जहणणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं अणतं कालं अबडूढं पोग्गलपरियहं देणं' मालिनिमोधिठ જ્ઞાનીનું આભિનિઐાધિકજ્ઞાન ટિ જવાથી ફરીથી તેને પ્રાપ્ત કરવામાં ઓછામાં ઓછું એક અંતર્મુહૂર્તનુ અંતર થાય છે. અને વધારેમાં વધારે અનંતકાળનુ અતર થાય છે. ક્ષેત્રની એપેક્ષાથી કઇક એછા અ પુદ્ગલ પરાવત કાળનુ અંતર થાય છે. એટલા કાળ પછી આભિનિાધિક જ્ઞાની આભિનિષેાધિક ज्ञान छूटी गया पछी इरीथी ते तेने आप्त उरीले छे 'एवं सुयणाणिणो अंतरं '
જીવાભિગમસૂત્ર
