________________
१४१४
जीवाभिगमसूत्रे नोऽपेक्षयाऽसंज्ञिनोऽनन्तगुणाः । 'अहवा तिविहा सव्वजीवा पन्नत्ता' तं जहाभवसिद्धिया-अभवसिद्धिया नो भवसिद्धिया नो अभवसिद्धिया' अथवा त्रिविधाः सर्वजीवाः प्रज्ञप्ताः तद्यथा-केचन भवेऽस्मिन जन्मनि सिद्धि र्येषां ते भवसिद्धिकाः-भव्याः १ अभवसिद्धिकाः अभव्याः २, तृतीयपक्षे नो भव सिद्धिका नो अभवसिद्धिकाः सिद्धास्ते तु-संसारातीतत्वाद् भवसिद्धिकत्वा भवसिद्धिकत्वअपेक्षा नो संज्ञी नो असंज्ञी रूप सिद्ध जीव अनन्तगुणें अधिक हैं। 'असण्णी अणंतगुणा' इनकी अपेक्षा असंज्ञी अनन्तगुणें अधिक हैं संज्ञी जीवों को जो सब से कम कहा गया है-उसका कारणयह है कि समस्त जीव राशि में से केवल देव नारक गर्भज तिर्यग् और गर्भज मनुष्य इन्हें ही संज्ञी कहा गया है इनकी अपेक्षा जो नो संज्ञी नो असंज्ञी जीवों को अनन्तगुणा कहा हैं उसका कारण वनस्पतिकायिक सिवाय शेष जीवों की अपेक्षा सिद्ध जीव अनन्तगुणां कहे गये हैं। तथा जो असंज्ञियों को अनन्तगुणा कहा गया है वह वनस्पतियों में सिद्धों की अपेक्षा अनन्तगुणता है इस लिये कहा गया है 'अहवातिविहा सव्व जीवा प०' अथवा इस रीति के अनुसार भी समस्त जीव तीन प्रकार के हैं-'त जहा-'भवसिद्धिया, अभवसिद्धिया, नो भवसिद्धिया नो अवभसिद्धिया' जैसे-भवसिद्धिक अभवसिद्धिक और नो भवसिद्धिक नो अभवसिद्धिक ३ इसी भव में जिन्हें सिद्धि प्राप्त हो जाती है वे भवसिद्धिक भव्य हैं और जो अभव्यजीव हैं वे अभवसिद्धिक है तथा जो न भवसिद्धिक हैं और न अभवसिद्धिक हैं ऐसे અનંતગણું વધારે છે. સંસી જીવને જે સૌથી ઓછા કહેવામાં આવ્યા છે. તેનું કારણ એ છે કે સઘળી જીવ રાશીમાંથી કેવળ દેવ, નારક, ગર્ભ જ, તિર્યચ, અને ગર્ભજ મનુષ્ય એમનેજ સંસી કહેવામાં આવે છે. તેના કરતાં જે ને સંજ્ઞી ને અસંજ્ઞી જીવેને અનંતગણા કહ્યા છે તેનું કારણ વનસ્પતિકાયિક શિવાય બાકિના જીની અપેક્ષાથી સિદ્ધ જીવોને અનંતગણ કહેવામાં આવેલ છે. તે છે તથા અસંજ્ઞિને જે અનંતગણ કહેવામાં આવ્યા છે, તે વનસ્પતિમાં सिद्धाना ४२तां मानता। पाछे तथा त प्रमाणे यामां मावेस छे. 'अहवा तिविहा सव्व जीवा पण्णत्ता' अथवा 24 ते ५ सय २॥ उपमा सावता छ. 'तं जहा अभवसिद्धिया भवद्धिया नो भवसिद्धिया नो अभवसिद्धिया જેમકે–ભવસિદ્ધિક, અભવસિદ્ધિક અને નો ભવસિદ્ધિક ને અભાવસિદ્ધિક આ ભવમાંજ જેઓને સિદ્ધિ પ્રાપ્ત થઈ જાય છે તેઓ ભવસિદ્ધિક ભવ્ય છે. અને જે અભવ્ય છે, તેઓ અભવસિદ્ધિક છે. તથા જેઓ ભવસિદ્ધિક ન હોય અને અભિવસિદ્ધિક પણ ન હોય એવા સિદ્ધ જીવ ને ભવસિદ્ધિક
જીવાભિગમસૂત્ર
