________________
प्रमेयद्योतिका टीका प्र.१० सू.१४४ सर्वजीवानां त्रैविध्यनिरूपणम् १३९९ भावात् । अथान्तरमेषामाह-'कायपरित्तस्स जहन्नेणं' इत्यादि, 'कायपरित्तस्स जहन्णेणं अंतोमुहुत्तं-उकोसेणं वणस्सइकालो' कायपरीत्तस्य खलु भदन्त ! कियत्कालमन्तरम् ? गौतम ! जघन्ये नाऽन्तर्मुहूर्त कायपरीत्तस्य, अन्तर्मुहूर्त साधारणेषु अन्तर्मुहर्त स्थित्वा ततो भूयः प्रत्येकशरीरेवागमनात् । उत्कर्षेण वनस्पतिकालः, स चानन्तः कालः प्रागुक्तस्वरूप एव 'संसारपरित्तस्स नत्थि अंतर' नास्त्यन्तरमस्य संसारपरीतस्य, संसारपरीतत्वाऽपगमे पुनस्तदभावात् । 'कायापरिअपज्जवसिए०' हे भदन्त ! जो नो परीत्त नो अपरित्त जीव है वह इस रूप में कब तक रहता है ? तो इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं-हे गौतम ! नो परीत्त नो अपरीत्त सिद्ध होते हैं और वे इस रूप में सादि अपर्यवसित होते है क्योंकि इस रूप से उनका प्रतिपात नहीं होता है। ___अन्तरकथन--'कायपरित्तस्स जह० अंतरं अंतो० उक्कोसेणं वनस्सइकालो, संसारपरित्तस्स णथि अंतरं, कायापरि० जह० अंतोमु० उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं पुढवीकालो' हे भदन्त ! कायपरीत्त का अन्तर कितना है ? तो इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं कि हे गौतम ! कायपरीत्त का अन्तर जघन्य से एक अन्तर्मुहूर्त का है क्योंकि यह साधारण कायिकों में एक अन्तर्मुहूर्त तक रह कर पुनः प्रत्येक शरीर में जन्म ले लेता है तथा उत्कृष्ट से अन्तर वनस्पतिकाल प्रमाण अनन्त काल का है इतने काल तक साधारणों में रहता है संसार परित्त का अन्तर नहीं होता है क्योंकि संसार परीत्तत्व अवस्था के
અને ને અપરીત જીવ છે, તે એ રીતે કેટલે કાળ પર્યત રહે છે આ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુત્રી કહે છે કે હે ગૌતમ ! ને પરત અને ને અપરીત સિદ્ધ હોય છે. અને તેઓ આ રીતે સાદિ અપર્યવસિત હોય છે. કેમકે એ રૂપથી એઓ પ્રતિપન્ન થઈ શકતા નથી.
અંતર કાળનું કથન 'कायपरित्तस्स जहण्णेणं अंतरं अंतोमुहुत्तं' 'उक्कोसेणं वणसंइकालो संसारपरित्तस्स णस्थि अंतरं कायापरित्तस्स जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं पुढवी कालो, उ भगवन् । परित्तनु तर सानु डेस छ ? ॥ પ્રશ્નના ઉત્તરમાં પ્રભુશ્રી કહે છે કે હે ગૌતમ ! કાય પરિત્તનું અંતર જઘન્યથી એક અંતર્મ હૂર્તનું છે. કેમકે એ સાધારણ કાયિકમાં એક અંતમુહૂર્ત સુધી રહીને ફરીથી પ્રત્યેક શરીરમાં જન્મ ધારણ કરે છે. તથા ઉત્કૃષ્ટથી અંતર વનસ્પતિકાળ પ્રમાણ અનંત કાળનું છે. આટલા કાળ પર્યન્ત સાધારણમાં રહે
જીવાભિગમસૂત્ર
